ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ένα από τα πιο λαμπρά νέα νομικά μυαλά της χώρας στο Ενοχικό Δίκαιο (που και αυτόν τον χαίρεται η ξενιτιά, αφού τα πανεπιστήμιά μας έχουν πληθώρα άριστων νομικών και είπαμε να κάνουμε εξαγωγές....), ο δικηγόρος Τρικάλων και λέκτορας του Αστικού Δικαίου Σ.Κ. μου έκανε την τιμή να στείλει κάποιες παρατηρήσεις στην προηγούμενη δημοσίευση με τίτλο “ ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΩ ΟΤΑΝ ΥΠΟΓΡΑΦΩ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΙΣΘΩΣΗΣ;”. Οι παρατηρήσεις του κινούνται στη σωστή κατεύθυνση και είναι η αφορμή για το παρόν σημερινό διορθωτικό σημείωμα. Γίνεται δε αυτό αφενός για μα μην παρασυρθεί κανείς αναγνώστης της στήλης και υποψήφιος ενοικιαστής σε λανθασμένες κινήσεις που άθελά μου τον ώθησα να κάνει αφετέρου δε γιατί η Θέμις ως αυστηρή και ιδιαίτερα δύστροπη θεότητα-Δικαιοσύνη δεν ανέχεται λάθη από τους λειτουργούς της.

Επί της ουσίας:

-Στο σημείο 6 του πρώτου σημειώματος αναφορικά με την διετή διάρκεια της μίσθωσης που αναγράφεται στο ιδιωτικό συμφωνητικό ο Σ.Κ. παρατηρεί ορθά πως με βάση την παράγραφο 1 του άρθρου 2 του νόμου 1703/1987ο ενοικιαστής έχει το δικαίωμα να κρατήσει το σπίτι που νοικιάζει το λιγότερο 3 χρόνια άσχετα με το χρονικό διάστημα που συμφωνήθηκε στο ιδιωτικό συμφωνητικό. Η δυνατότητα αυτή παρέχει στον ενοικιαστή δικαίωμα παραμονής στην οικία για ένα χρονικό διάστημα ικανοποιητικό χωρίς καμία άλλη πέραν του ενοικίου επιβάρυνσή του, ενώ παράλληλα διατηρεί την δυνατότητα -αν το επιθυμεί- να αποχωρήσει και στο μικρότερο χρονικό διάστημα της σύμβασης. Η εμμονή μου στην υπογραφή νέου ιδιωτικού συμφωνητικού για την κάλυψη και του χρονικού διαστήματος της εκ του νόμου παράτασης έχει ως δικαιολογητική της βάση μία -ίσως και λίγο τυπικιστική- μέριμνα για την πληρέστερη κατοχύρωση του καλόπιστου μέρους. Εξηγούμαι με ένα παράδειγμα: ο Α φοιτητής μένει ικανοποιημένος με το μίσθιο που το παραχώρησε ο ιδιοκτήτης Β, αλλά αυτό έχει κάποια μικρά ελαττώματα. Επιθυμεί την επιδιόρθωσή τους με έξοδα με έξοδα που ιδιοκτήτη (όπως έχει δικαίωμα). Επιπλέον, δε λόγω κρίσης θα ήθελε να μειωθεί και το μίσθωμα που ως τώρα καταβάλλει. Ενόψει της νέας φοιτητικής χρονιάς θέτει τα ζητήματα αυτά στον Β και ο τελευταίος συμφωνεί προφορικά, δίνουν τα χέρια και ο Α ευτυχισμένος γυρνά πίσω. Όταν όμως έρχεται η ώρα να καταβάλλει το ενοίκιο ο Β αρνείται ακόμα και ότι έγινε η ανωτέρω συζήτηση, ζητά το αρχικό ποσό του μισθώματος και δεν αναλαμβάνει καμία επιδιόρθωση. Τι θα κάνει ο Α που δεν υπέγραψε συμφωνητικό; Θα σηκωθεί να φύγει; Τα μαθήματα έχουν αρχίσει και δεν μπορεί να διακόψει το διάβασμά του για να αναζητήσει νέο σπίτι. Θα υποταχθεί στη μοίρα του και θα συνεχίσει μία ασύμφορη μίσθωση; Η οικονομική του κατάσταση δεν το επιτρέπει. Θα ζητήσει δικαστική δικαίωση; Μα αυτή θα αργήσει και είναι σφόδρα πιθανό ο Α να ηττηθεί αν προσέλθει στο δικαστήριο χωρίς έγγραφο αποδεικτικό μέσο. Αν αντίθετα ο Α είχε αξιώσει έγγραφη παράταση της μίσθωσης τότε είτε θα είχε συναντήσει την άρνηση του Β εξαρχής και θα μπορούσε να αποφασίσει αν θα φύγει ή όχι είτε αν ο Β αρχικά υπέγραφε και μετά αρνιόταν το πάνω χέρι θα το είχε ο Α, θα μπορούσε να καταβάλλει το συμφωνηθέν μικρότερο μίσθωμα και κάθε αξίωση του Β στα δικαστήρια θα καταρρίπτονταν ευχερώς.

-Στο σημείο 7 ο Σ. Κ. επισημαίνει πως το τέλος χαρτοσήμου έχει πλέον καταργηθεί για τη μίσθωση κατοικίας. Η παρατήρησή του είναι ορθή και ο γράφων έσφαλλε, για αυτό ζητά συγνώμη εκ των προτέρων για τυχόν παρεξηγήσεις που μπορεί να προκάλεσε.

-Στο σημείο 10 ο Σ.Κ. αναφέρει πως η πρακτική συνηθίζει την καταβολή 2 ενοικίων ως εγγύηση κατά την υπογραφή του συμφωνητικού και πως αυτά χρησιμεύουν ουσιαστικά ως κάλυψη του ιδιοκτήτη έναντι του κινδύνου κάποιας φθοράς κλπ του μισθίου από τον ενοικιαστή. Η πρακτική αυτή κρατούσε πράγματι στην χώρα μας πριν το ξέσπασμα της κρίσης. Αντίθετα με την επίταση των οικονομικών δυσκολιών, τον περιορισμένο αριθμό φοιτητών που έρχονται ειδικά σε επαρχιακές πόλεις, την υπερπροσφορά ακινήτων και την αύξηση της φορολογίας τους η κυρίαρχη μέριμνα του ιδιοκτήτη πλέον είναι να μην μένει το ακίνητο ξενοίκιαστο. Η εγγύηση έχει στην πράξη μειωθεί στο ένα μίσθωμα και αυτό μάλιστα παρέχεται πρωτίστως ως μία επιπλέον διαβεβαίωση πως το σπίτι τελικά θα νοικιαστεί και ο μισθωτής δεν θα υπαναχωρήσει.

Κλείνοντας την ιδιαίτερα χρήσιμη αυτή παρένθεση θα ήθελα ξανά να ευχαριστήσω τον αγαπητό Σ. Κ. για την διάθεση του πολύτιμου χρόνου του για τις τόσο καίριες και ουσιώδεις αυτές παρατηρήσεις. Και δεύτερον να τονίσω πως η προοπτική του διαλόγου επί των θεμάτων που το “Ημερολόγιο Σκέψεων” πραγματεύεται είναι μία από τις κύριες ιδέες που οδήγησαν στη γέννησή του. Για αυτό όποιος αναγνώστης έχει κάποια άποψη -σύμφωνη καλά, αντίθετη ακόμα καλύτερα!- με κάποιο άρθρο δεν έχει παρά να την εκφράσει. Δεσμεύομαι πως θα τύχει προσοχής και αιτιολογημένης απάντησης.

ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΩ ΟΤΑΝ ΥΠΟΓΡΑΦΩ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΙΣΘΩΣΗΣ; -(17 απλές συμβουλές)

Ο Σεπτέμβρης είναι ο μήνας της έναρξης της σχολικής και φοιτητικής χρονιάς. Και αν για τους μαθητές και τους ήδη σπουδάζοντες οι αλλαγές περιορίζονται στην τάξη και το αμφιθέατρο, για τους πρωτοετείς φοιτητές ο Σεπτέμβρης συνεπάγεται πολλές φορές και την αλλαγή στέγης με τη μετακόμισή τους σε μία άλλη πόλη. Και μετακίνηση σημαίνει και ενοίκιο σπιτιού, βάρος δυσβάστακτο για πολλές οικογένειες στις μέρες μας. Για να μην επιταθεί αυτό το βάρος αλλά και για να μην προκληθούν από το πουθενά προβλήματα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά το προστάδιο πριν την υπογραφή του ιδιωτικού συμφωνητικού μίσθωσης αλλά και κατά την υπογραφή αυτού. Άλλωστε οι αρχαίοι συνήθιζαν να λένε πως είναι καλύτερο να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις. Συγκεκριμένα λοιπόν όταν πάμε να νοικιάσουμε ένα σπίτι πρέπει να προσέχουμε ορισμένα σημεία.

1. Μόλις εντοπιστεί το ακίνητο που μας ενδιαφέρει καλό είναι αν υπάρχει η δυνατότητα να διενεργηθεί μία σχετική έρευνα από νομικό της πράξης (δικηγόρο) στο κατά τόπο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο/κτηματολόγιο. Η έρευνα αυτή αποσκοπεί: α) στο να επιβεβαιωθεί ποιος είναι πραγματικός κύριος του ακινήτου έτσι ώστε να μην αναφανούν στο μέλλον διεκδικήσεις από τρίτους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν και σε έξωσή μας από το ακίνητο. Να έχουμε κατά νου πως ο νόμος επιτρέπει στον πραγματικό κύριο να λύσει μία μίσθωση που άλλος συνήψε για δικό του ακίνητο, με αποτέλεσμα ο μισθωτής που υπέγραψε μίσθωση με μη κύριο να βρεθεί εκτεθειμένος και υποχρεωμένος να εκκενώσει το ακίνητο αν του ζητηθεί β) Στην ανακάλυψη τυχόν υποθηκών σε βάρος του ακινήτου. Αν το μίσθιο βαρύνεται με υποθήκη και ο ιδιοκτήτης δεν την αποπληρώσει τότε αλλάζει η κυριότητα και περιέρχεται στον δανειστή που είχε επιβάλλει υποθήκη, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον μισθωτή, δηλ. ενδεχόμενη έξωσή του και νέα ταλαιπωρία για την εξεύρεση νέου ακινήτου. Με την υπερχρέωση πολλών νοικοκυριών σήμερα η δεύτερη αυτή πιθανότητα είναι δυστυχώς ιδιαίτερα αυξημένη.
2. Εφόσον η κατάσταση (πραγματική και από άποψη ιδιοκτησίας) του ακινήτου είναι τέτοια που μας συμφέρει να συνάψουμε τη μίσθωση ακολουθεί η υπογραφή του ιδιωτικού συμφωνητικού μίσθωσης. Για την έγκυρη σύναψή του δεν απαιτείται η παρουσία δικηγόρου, αλλά η σωστή νομική συμβουλή σίγουρα μας εξασφαλίζει περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση η υπογραφή είναι απαραίτητη για να ξέρουμε αναλυτικά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας ως ενοικιαστές.
3. Στην πρακτική ακολουθείται η τακτική της αγοράς από τα περίπτερα ενός συμφωνητικού ή της συμπλήρωσης ενός έτοιμου που διαθέτει ο μεσίτης. Τα εν λόγω συμφωνητικά έχουν το πλεονέκτημα της εξοικονόμησης χρήματος και κόπου όμως μία πιο ενδελεχής ματιά στο περιεχόμενό τους αποδεικνύει πως οι όροι τους είναι συντριπτικοί εις βάρος του μισθωτή. Για αυτό το διαβάζουμε προσεκτικά ή ακόμα καλύτερα -και πάντα εννοείται αν έχουμε την οικονομική δυνατότητα! -το δίνουμε σε δικηγόρο να το διαβάσει πριν υπογράψουμε. Εννοείται ότι μπορούμε να επιφέρουμε όσες αλλαγές επιθυμούμε στο κείμενό του.
4. Κατά την αναγραφή των στοιχείων του εκμισθωτή στο συμφωνητικό προσέχουμε να αναγραφούν τα στοιχεία του πραγματικού εκμισθωτή. Αυτός μπορεί να είναι άλλο πρόσωπο από αυτό με το οποίο διαπραγματευτήκαμε (π.χ. η κυριότητα να ανήκει στον πατέρα αλλά εμείς να μιλήσαμε με το γιο, το συμφωνητικό θα υπογραφεί στο όνομα του πατέρα). Αλλά δεν μπορεί το όνομα του εκμισθωτή στο συμφωνητικό να είναι άλλο από αυτό του κυρίου ή των κυρίων του ακινήτου όπως αυτό προέκυψε από την έρευνα στο υποθηκοφυλακείο. Αν έχουμε πολλούς κυρίους ή πολλούς μισθωτές αναγράφονται τα ονόματα και τα στοιχεία όλων ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ.
5. Στην περιγραφή του ακινήτου που νοικιάζουμε είμαστε όσο το δυνατό πιο ακριβείς. Καλό είναι για να αποφεύγονται οι πολλές λεπτομέρειες για τα σύνορα κτλ του ακινήτου να αναγράφεται ο Κωδικός Αριθμός Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) που κάθε ακίνητο έχει σε όσες περιοχές λειτουργεί το κτηματολόγιο, με σκοπό να προσδιορίζεται αυτό επακριβώς και χωρίς αμφιβολία. Κατά κανόνα βέβαια την περιγραφή του ακινήτου την αναγράφει ο κύριος οπότε εμείς απλά προσέχουμε να αφορά η περιγραφή στο συμφωνητικό στο ακίνητο που είδαμε και επιλέξαμε να νοικιάσουμε.
6. Τα περισσότερα συμφωνητικά προβλέπουν διάρκεια μίσθωσης δύο χρόνια. Ακόμα και αν το σπίτι είναι ωραίο και φθηνό και οι σπουδές μας προορίζεται να κρατήσουν άνω της διετίας και πάλι ας περιορίσουμε την διάρκεια στα 2 χρόνια, έτσι ώστε αν αλλάξουν σε κάτι οι συνθήκες να μπορούμε να επαναδιαπραγματευτούμε ή να αποχωρήσουμε από το μίσθιο ή αν επιθυμούμε και εμείς και ο ιδιοκτήτης την συνέχιση της μίσθωσης τότε μπορούμε να υπογράψουμε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό μία παράτασης μίσθωσης.
7. Αναφορικά με το ενοίκιο ας μην ξεχνάμε πως στον υπολογισμό του ποσού που θα καταβάλλεται ανά μήνα συνυπολογίζεται το τέλος χαρτοσήμου κατά τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις ως επιπλέον ποσοστό επί του μισθώματος-σήμερα είναι 3,6%. Προσοχή συνεπώς στον υπολογισμό του ποσού μισθώματος που θα ορίσουμε ως βάση.
8. Στην ίδια παράγραφο του συμφωνητικού καθορίζεται τόσο ο χρόνος πληρωμής όσο και ο τρόπος αυτής δηλ. στο χέρι ή μέσω τραπέζης. Στην πρώτη περίπτωση πρέπει να οριστεί ρητά πως μόνο η ιδιόχειρη απόδειξη του ιδιοκτήτη αποδεικνύει την καταβολή οπότε δεν δίνουμε λεφτά χωρίς απόδειξη που να αναγράφει το ποσό, το μήνα στον οποίο αντιστοιχεί και την υπογράφει ο ιδιοκτήτης! Στην δεύτερη περίπτωση σε κάθε καταβολή στην Τράπεζα και στο λογαριασμό που τα μέρη όρισαν, θα πρέπει να εκδίδεται από τον υπάλληλο της Τράπεζας αποδεικτικό κατάθεσης με το όνομα του μισθωτή, το ποσό που καταβάλλει και ως αιτιολογία τον μήνα ή τους μήνες στους οποίους αναφέρεται το καταβαλλόμενο ενοίκιο.
9. Αναφορικά με την αναπροσαρμογή του μισθώματος αυτή συμφωνείται από τα μέρη κατά κανόνα ελεύθερα με βάση τις γενικότερες συνθήκες της αγοράς στο ύψος ενός ποσοστού επί του ενοικίου. Αν δεν συμφωνηθεί τίποτα σχετικό τότε ακολουθείται η νόμιμη αναπροσαρμογή δηλ. το ενοίκιο αυξάνεται σε ποσοστό 6% επί της αντικειμενικής αξίας. Η αναπροσαρμογή αυτή συντελείται μετά 2 χρόνια από τη σύναψη της μίσθωσης. Σε κάθε επόμενο χρόνο το μίσθωμα θα αυξάνεται σε ποσοστό (75%) της μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του μήνα της αναπροσαρμογής σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Εξαρτάται από τα οικονομικά συμφέροντα των μερών σε ποιον από τους δύο τρόπους για αναπροσαρμογή θα καταλήξουν, αλλά καλά θα κάνουμε να προσέξουμε αυτό το σημείο γιατί άπαξ και υπογραφεί το συμφωνητικό με όρο αύξησης ο εκμισθωτής θα μπορεί νόμιμα να αυξήσει το μίσθωμα μετά την πάροδο διετίας.
10. Στο συμφωνητικό συνήθως προβλέπεται η καταβολή ενός ποσού ως εγγύηση για την σύναψη της μίσθωσης. Προς διευκόλυνση του μισθωτή στην πρακτική έχει καθιερωθεί η εγγύηση να καλύπτει το ενοίκιο του τελευταίου μήνα της μίσθωσης, αλλά τα μέρη μπορούν να ορίσουν ότι θα καλύπτει άλλο μήνα π.χ. τον πρώτο.
11. Σε χωριστή παράγραφο αναφέρεται συνήθως ότι ο ενοικιαστής εξέτασε το σπίτι και το βρήκε της αρεσκείας του και κατάλληλο για την χρήση που το προορίζει. Υπογράφοντας στο συμφωνητικό και αυτή την παράγραφο μαζί με τις άλλες ο ενοικιαστής ουσιαστικά παραιτείται από κάθε δικαίωμα να προσβάλλει τη μίσθωση για λόγο που να αφορά την κακή αρχική κατάσταση του ακινήτου. Κατά συνέπεια χρειάζεται μεγάλη προσοχή κατά την προκαταρκτική του εξέταση γιατί ελαττώματα που προσέξαμε επιβαρύνουν εμάς.
12. Ακολουθούν συνήθως παράγραφοι που προβλέπουν σειρά υποχρεώσεων του μισθωτή για καλή χρήση του μισθίου, ασφάλισή του κτλ. Πολλοί σχετικοί όροι των προ-τυπωμένων συμφωνητικών σωρεύουν ατάκτως πληθώρα υποχρεώσεων στο κεφάλι του ενοικιαστή, χωρίς καν να του αναγνωρίζουν την δυνατότητα να προβάλλει αντίρρηση. Ελάχιστες υποχρεώσεις από αυτές είναι νόμιμες. Για αυτό το λόγο μπορούμε είτε να ζητήσουμε την παράλειψή τους και την αντικατάσταση με τη φράση “αναλαμβάνει κάθε εκ του νόμου ευθύνη που του αναλογεί” είτε ακόμα καλύτερα να προσφύγουμε αν μπορούμε σε δικηγόρο για να μας ετοιμάσει μία αντιπρόταση υποχρεώσεων που δε θα μας εκθέτει σε υπέρμετρους κινδύνους.
13. Αναφορικά με τα έξοδα του σπιτιού πρέπει να επιχειρείται στο συμφωνητικό ρητή διάκριση: αν πρόκειται για βάρη από την λειτουργία αυτού π.χ. για νερό, ηλεκτρικό κτλ αυτά αφορούν εμάς. Αν όμως πρόκειται για πάγια βάρη π.χ. δημοτικά τέλη κλπ αυτά εκ του νόμου βαρύνουν τον ιδιοκτήτη.
14. Για την περαιτέρω εξασφάλισή μας μπορούμε να γράψουμε ρητά στο συμφωνητικό πως “η μη άσκηση κάποιου δικαιώματός του μισθωτή δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση παραίτησή του από αυτό”. Έτσι δεν μπορεί σε ενδεχόμενη διαφωνία μας μαζί του να ισχυριστεί ο ιδιοκτήτης πως παραιτηθήκαμε από κάποιο δικαίωμά μας επειδή δεν το ασκήσαμε.
15. Προσοχή χρειάζεται και αναφορικά με τις προβλέψεις για λύση της μίσθωσης: αν υπάρχει στο συμφωνητικό όρος που να υποχρεώνει τον ενοικιαστή σε καταβολή των ενοικίων ως τον συμβατικό χρόνο λήξης της σύμβασης ακόμα και αν στην πράξη αυτός εγκατέλειψε το μίσθιο πριν την στιγμή αυτή, τότε θα οφείλει να καταβάλλει τα ενοίκια μέχρι να τελειώσει και τυπικά ο χρόνος της συμφωνίας. Για αυτό θα πρέπει να επιμένουμε στην διαγραφή τέτοιου όρου.
16. Αναφορικά με την εγκυρότητα και την σημασία των όρων του συμφωνητικού αναγράφεται συνήθως η φράση “όλοι οι όροι του παρόντος συμφωνητικού είναι έγκυροι”. Αυτό δίνει -θεωρητικά- δυνατότητα στον ιδιοκτήτη να καταγγείλει τη σύμβαση ακόμα και για ασήμαντη αφορμή. Για αυτό θα πρέπει να διαγράφεται.
17. Τέλος, μεγάλη προσοχή στην παράγραφο που ορίζει ποια δικαστήρια είναι αρμόδια για την επίλυση σχετικών με τη μίσθωση διαφορών. Ίσως ακούγεται λίγο παράξενο να συζητάμε για δικαστήρια στην αρχή μίας μίσθωσης αλλά στην πράξη υπάρχουν περιπτώσεις που ο συγκεκριμένος όρος σε ένα συμφωνητικό αποδεικνύεται καταστρεπτικός για τον ενοικιαστή. Ορίζεται πως αρμόδια για τις διαφορές από τη μίσθωση είναι τα δικαστήρια μίας ορισμένης πόλης, καμία φορά άλλης από αυτή που βρίσκεται το ακίνητο. Έτσι, αν εμφανιστεί ανάγκη να προσφύγουμε στα δικαστήρια ή καταφύγει εκεί εναντίον μας ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να τρέχουμε στα δικαστήρια της πόλης που ορίστηκε στο συμφωνητικό που υπογράφηκε, με ότι αυτό συνεπάγεται από άποψης εξόδων και αποτελεσματικότητας της παρεχόμενης δικαστικής προστασίας.

Συγκεφαλαιώνοντας, η σύναψη μίσθωσης είναι ιδιαίτερα σοβαρή υπόθεση, και κατά κανόνα στην ελληνική πραγματικότητα -ειδικά των μικρών επαρχιακών πόλεων -επικρατεί μία τάση εκμετάλλευσης των ενοικιαστών με υψηλά ενοίκια και χαμηλές υπηρεσίες. Αλλά η προσοχή και το θάρρος κατά τη διαπραγμάτευση αποτρέπουν τέτοια φαινόμενα. Αν ήθελα να συνοψίσω σε μία συμβουλή για νέους φοιτητές τα ανωτέρω αυτή θα ήταν: διαβάζεται προσεχτικά ότι υπογράφετε. Και μην διστάσετε να αρνηθείτε ένα όρο αν δε σας συμφέρει. Μία καλή διαπραγμάτευση δε σας κάνει αγενείς, απλά αποδεικνύει πως δεν είστε ανυποψίαστοι. Καλή αρχή και καλή χρονιά!

ΜΟΔΑ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗΣ Η ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗ;

 

Η μόδα δεν είναι και ακριβώς το πεδίο μου, για την ακρίβεια η ανδρική μόδα μου φαίνεται ακαλαίσθητη και η γυναικεία ακατανόητη. Η τάση δε τα τελευταία χρόνια να κυκλοφορούν οι κοπέλες στο δρόμο επιδεικνύοντας τα υπαρκτά ή φανταστικά προσόντα τους ντυμένες .... γδυτές με έχει προβληματίσει. 

Για αυτό είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά να αναρτώ σε αυτό το blog τις απόψεις ενός πολύ κοντινού μου προσώπου, μίας κοπέλας σύγχρονης και δυναμικής, που κάθε άλλο παρά παλιομοδίτικη ή συντηρητική μπορεί να χαρακτηριστεί. Για αυτές τις σκέψεις που έκανε τον κόπο να γράψει με δική της έμπνευση και μου χάρισε για να τις δημοσιεύσω εδώ, καθώς και για το γεγονός πως επέλεξε να μοιραστεί τη ζωή της μαζί μου την ευχαριστώ από καρδιάς. Ιδού το κείμενό της, απείραχτο, σύντομο και μεστό:

"Περπατώντας στο κέντρο της πόλης πολλές φορές μου γεννάται η απορία αν βρίσκομαι όντως στο κέντρο μιας πόλης ή σε κάποια φημισμένη κοσμοπολίτικη παραλία. Τι είναι αυτό άραγε που έχει επιβάλλει , στις γυναίκες κυρίως ( 15 ετών και άνω), να κυκλοφορούν μισοντυμένες και με μεγάλη άνεση, κάνοντας τα ψώνια τους, τη βόλτα τους ή ακόμη πηγαίνοντας στη δουλειά τους; Αν είναι μόδα, τι είδους μόδα είναι αυτή που μας αναγκάζει να δεχθούμε ένα τέτοιο πρότυπο ντυσίματος;

Ως μόδα θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει την τάση ή την συνήθεια που αποκτούν οι περισσότεροι άνθρωποι στο ντύσιμο, την ψυχαγωγία, τη διακόσμηση ακόμη και στην ομιλία την εκάστοτε χρονική περίοδο. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι μέσα από τη μόδα εκφράζονται πρωτοπόρες ιδέες καλλιτεχνών ή ευφυών ανθρώπων που έχουν κάτι καινούριο να μας δείξουν και μας προτείνουν να το ακολουθήσουμε. Η μαγική λέξη είναι το προτείνουν! Δεν μας επιβάλλουν , δεν μπορούν να μας επιβάλλουν γιατί αμέσως τότε θα χανόταν η ελευθερία της επιλογής. Τότε, αφού οι ίδιοι οι δημιουργοί την μόδας δεν μπορούν να μας την επιβάλλουν γιατί εμείς να την ακολουθούμε τυφλά; Αμέσως κανείς μπορεί να φέρει στο μυαλό του 3-4 παράγοντες που προσπαθούν να εξαναγκάσουν τον κόσμο να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση ( ΜΜΕ, διαφημίσεις, εταιρείες προώθησης προϊόντων, τραγουδιστές και διαφόρων ειδών καλλιτέχνες κτλ.), εξυπηρετώντας δικά τους προσωπικά οφέλη (ή κέρδη) και σίγουρα πολλούς άγνωστους σε εμάς σκοπούς που ίσως δεν μπορούμε καν να τους φανταστούμε. Θα σπαταλούσα χρόνο και κόπο για να αναλύσω όλους αυτούς τους παράγοντες που πραγματικά μοιάζουν ασήμαντοι και τιποτένιοι, και όμως επηρεάζουν μια μεγάλη μερίδα συνανθρώπων μας.

Ο καθένας έχει το δικαίωμα να ντυθεί όπως θέλει. Πάντοτε όμως με κριτική σκέψη και σύμφωνα με τον χαρακτήρα, την προσωπικότητα και το γούστο του. Μόνο έτσι θα αναδείξουμε αυτό που πραγματικά είμαστε και πρεσβεύουμε μακριά από κάθε επιρροή. Πέρα από ηθικολογίες και θρησκευτικές προσεγγίσεις οποιοσδήποτε μπορεί να αναρωτηθεί πως είναι δυνατόν η γύμνια να είναι καλαίσθητη; Πως είναι δυνατόν να την αποκαλεί κανείς μόδα; Και ποιο μπορεί να είναι το επόμενο στάδιο; Να κυκλοφορούμε με μαγιό; Όταν οι γυναίκες (κυρίως) επιδεικνύουν συνεχώς και απροκάλυπτα τα σωματικά τους προσόντα χάνεται η αιδώς, στη συνέχεια χάνεται ο αυτοσεβασμός και τελικά ο σεβασμός των ανθρώπων μεταξύ τους, γιατί παύουν πια να εστιάζουν ο ένας στο πρόσωπο του άλλου, στο κεντρικό σημείο της προσωπικότητας και των εκφράσεών μας. Όλα αυτά είναι αλληλένδετα μεταξύ τους. Σαν συνέπεια θα αρχίσει να χάνεται η προσωπική επαφή από τη στιγμή που ο ένας θα επικεντρώνεται στο σώμα του άλλου και όχι στην ψυχή. Όταν φανερώνεται κάθε σπιθαμή του σώματός μας σε κοινή θέα πως είναι δυνατόν ο άλλος να μας εκτιμήσει αλλά και να εκτιμήσουμε εμείς οι ίδιοι τους άλλους; Μήπως και οι άντρες δεν άρχισαν να κυκλοφορούν με εκτεθειμένα τα εσώρουχά τους; Είναι αυτό λοιπόν μόδα; Κάθε λογικός άνθρωπος μπορεί να απαντήσει.

Κλείνοντας θα ήθελα να πω πως είναι ανάγκη και επιτακτικό να αρχίσουμε να σεβόμαστε τον εαυτό μας λίγο περισσότερο ούτως ώστε να μας σεβαστούν και οι άλλοι. Είναι ανάγκη να βρούμε τη χαμένη μας αξιοπρέπεια. Και να θυμόμαστε πως «όταν αφήνουμε την ακαλαισθησία να οργιάζει γύρω μας, ασχημαίνουμε και εμείς»."

ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΩΝΙΑ: (ή πως αμφισβητείται ένας νόμος χωρίς να καταλύεται η νομιμότητα;)

Ο δημόσιος διάλογος στην χώρα μας έχει δυστυχώς την τάση να κακοποιεί λέξεις-θεμέλια της ίδιας της δημοκρατίας, χωρίς να συνειδητοποιούν οι ομιλούντες το κακό που προκαλούν έτσι στην δημοκρατία αλλά και στην κοινωνική συνοχή της πατρίδας μας. Μία τέτοια επανειλημμένα κακοποιημένη λέξη είναι η νομιμότητα: την υπερασπίζονται και τα δύο μέρη της διαμάχης που ξεσπά με αφορμή κάθε νομοσχέδιο προς ψήφιση, την παραβιάζει η κυβέρνηση κατά την οπτική της αντιπολίτευσης και το αντίστροφο, την επικαλούνται ακόμα και για να μην τηρήσουν εν ονόματί της ένα νόμο ψηφισμένο από το σύνολο σχεδόν της Βουλής. Ανταποκρίνονται αυτές οι χρήσεις στο πραγματικό της νόημα;

Γραμματικά με τον όρο “νομιμότητα” νοούνται: α) η ιδιότητα του νόμιμου β) η τήρηση των νόμων, ως αντίθετά δε αυτής ορίζονται η ανομία και η παρανομία¹. Από τον ορισμό εύκολα γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: πρώτον, η νομιμότητα ως έννοια δεν αναφέρεται αποκλειστικά στην τήρηση ενός νόμου αλλά στην συνολική στάση της κοινωνίας απέναντι στο σύνολο των νόμων, στάση που δεν μπορεί παρά να συνίσταται στην τήρησή τους εφόσον η ίδια η κοινωνία δια των αντιπροσώπων της είναι αυτή που θεσπίζει τους νόμους αλλά κυρίως εφόσον η κοινωνία επιθυμεί να υπάρξει ως οργανωμένο σύνολο και δεν θέλει να διαλυθεί σε αυτόνομες μονάδες αυταρχικής εξουσίας. Δεύτερον, το αντίθετο της είναι η ανομία, δηλ. η έλλειψη έννομης τάξης² ήτοι η όχι η απλή παρανομία αλλά η πλήρης διάλυση της έννομης τάξης, γεγονός που εξ’ αντιδιαστολής τονίζει την αξία της νομιμότητας σε ένα οργανωμένο κράτος για την προστασία και προκοπή των πολιτών του.

Το κύριο πρόβλημα που θέτει η νομιμότητα σχετίζεται άμεσα με την πηγή της. Αυτό γιατί οι νόμοι προέρχονται στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες από τα εθνικά κοινοβούλια και ειδικότερα από τις πρόσκαιρες πλειοψηφίες εντός αυτών. Ακόμα και αν δεχτούμε πως η πλειοψηφία εντός κοινοβουλίου ανταποκρίνεται στην πλειοψηφία του λαού τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή της ψήφισης του νόμου μένει πάντα το πολύ σοβαρό θέμα της εκπροσώπησης των υπολοίπων, της μειοψηφίας που μπορεί άλλωστε να θίγεται από τον ψηφισθέντα νόμο. Τι μέσα έχει αυτή να αντιταχθεί στο νόμο όταν έχει ήδη εκδοθεί και η εφαρμογή του είναι πλέον υποχρεωτική;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη, αποτελεί άλλωστε την πεμπτουσία της επιτυχημένης δημοκρατίας η έκφραση της πλειοψηφίας χωρίς την παράβαση των δικαιωμάτων των μειοψηφιών. Το θέμα δεν είναι ξεκάθαρο ούτε θεωρητικά πολλώ δε μάλλον πρακτικά, και η σύγχυση επιτείνεται αφενός από την ποικιλία των μειοψηφιών σε μία κοινωνία εξ ορισμού πολυ-πολιτισμική όπως -μας αρέσει ή όχι -υπήρξε πάντα η ελληνική, αφετέρου από το γεγονός πως σε συνθήκες οικονομικής και πολιτικής κρίσης οι ρόλοι πλειοψηφία-μειοψηφία αλλάζουν με πρωτοφανή ταχύτητα. Με αυτά κατά νου θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μία απάντηση στο ερώτημα.

Σε επίπεδο ουσίας πρέπει από την αρχή να ξεκαθαριστεί πως το ίδιο το Σύνταγμα αποτελεί το μόνο θεμέλιο πάνω στο οποίο μπορεί παραδεκτά για μία σύγχρονη δημοκρατία να εδράζεται η αντίθεση στην εφαρμογή ενός νόμου. Κάθε άλλη θεμελίωση δεν μπορεί να τελεσφορήσει, καθώς το Σύνταγμα και μόνο είναι αυτό που θέτει όρια στη βούληση της πλειοψηφίας όπως αυτή νόμιμα εκφράζεται σε μία δημοκρατία. Η επίκληση γενικών αρχών δεν μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο, αφενός γιατί οι πανανθρώπινες και γενικές αρχές του σύγχρονου κράτους δικαίου ενυπάρχουν ήδη στο Σύνταγμα, είτε ρητά είτε ερμηνευτικά εξαγόμενες, αφετέρου όσες τυχόν δεν έχουν συμπεριληφθεί στο Σύνταγμα ή στις τροποποιήσεις του δεν αποτελούν κοινή βάση συζήτησης και δεν είναι γενικότερα αποδεκτές από την οργανωμένη κοινωνική συμβίωση που διέπεται από την εκάστοτε συνταγματική τάξη. Ο ρόλος του Συντάγματος άλλωστε είναι διττός: πρώτα να καθορίζει τον τρόπο άσκησης της εξουσίας από την εκάστοτε πλειοψηφία και δεύτερον και κυριότερο να εξασφαλίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα του ατόμου, δικαιώματα που ακόμα και η πλειοψηφία ΔΕΝ μπορεί να του στερήσει. Σε αυτή τη βάση η μειοψηφία ή ακόμα και ένα μεμονωμένο άτομο έχει την δυνατότητα να αμφισβητήσει ένα νόμο της πλειοψηφίας που το θίγει σε αυτό τον σκληρό πυρήνα των δικαιωμάτων του. Η επίκληση επιχειρημάτων τύπου “ ο λαός να κάνει κουμάντο στο σπίτι του” -παρά το γεγονός πως κατά κόρον χρησιμοποιούνται από αρθρογράφους αριστερής αλλά και δεξιάς τοποθέτησης- δεν είναι σωστή επειδή αγνοεί την βασική παράμετρο του αυτοπεριορισμού της πλειοψηφίας μέσα από την θέσπιση συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της μειοψηφίας και του ατόμου. Σε μία όντως δημοκρατία ΚΑΝΕΙΣ, ούτε ακόμα και όλος ο λαός, δεν δρα εκτός πλαισίων.

Σε επίπεδο διαδικασίας η αντίδραση της μειοψηφίας είναι πιο δύσκολο να σχηματοποιηθεί, έτσι ώστε ναι μεν να εκφράζεται η αντίθεση στον συγκεκριμένο νόμο, αλλά ταυτόχρονα να μην κλονίζεται το σύνολο της έννομης τάξης με τραγικές -πρώτα για την μειοψηφία-ζ συνέπειες. Τρεις δρόμοι ανοίγονται για την επίτευξη της αντίστασης και εν τέλει της κατάργησης ενός τέτοιου νόμου. Ο πρώτος και πλέον προφανής, αν και λόγω ελληνικών ιδιαιτεροτήτων αναποτελεσματικός τρόπος είναι αυτός της προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια. Αμέσως μόλις ο νόμος μετουσιωθεί σε διοικητικές πράξεις αυτές μπορούν να προσβληθούν στα δικαστήρια και παρεμπιπτόντως να προβληθεί και η συνταγματικότητα του νόμου όπου εδράζονται. Εννοείται πως αν δεν χορηγηθεί από το αρμόδιο δικαστήριο σχετική απόφαση αναστολής εκτέλεσης της πράξης μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης οι πράξεις και ο νόμος εφαρμόζονται κανονικά. Δεύτερος αν και πιο επώδυνος τρόπος είναι αυτός της παράβασης του νόμου με ανάληψη της ευθύνης για τις συνέπειες. Σε αυτή την περίπτωση ο διαφωνών παραβαίνει το νόμο και ακολούθως ηθελημένα παραδίδεται στη δικαιοσύνη για να δικαστεί και στα πλαίσια της δίκης του να αποδειχθεί η αντισυνταγματικότητα του νόμου. Κλασσικό τέτοιο παράδειγμα επιτυχούς ακύρωσης νόμου υπήρξε “η δίκη των πιθήκων” στο Τενεσί των ΗΠΑ το 1925. Ο νεαρός δάσκαλος Τζών Τόμας Σκόμπ εν γνώσει πως παραβαίνει τον νόμο που απαγόρευε την διδασκαλία της εξελικτικής θεωρίας του Δαρβίνου στην εκπαίδευση αφιέρωσε ένα σχετικό μάθημα στην τάξη του, με αποτέλεσμα να κινηθεί δίκη εναντίον του. Παρά την εν τέλει καταδίκη του σε πρόστιμο για αυτή την πράξη του ο σάλος που προκάλεσε οδήγησε στην αδρανοποίηση του νόμου περί εξέλιξης. Τρίτος τέλος τρόπος, που συνδυάζεται με τους ανωτέρω, είναι αυτός της διαμαρτυρίας μέσω της ενημέρωσης της κοινής γνώμης για το θέμα, με πορείες, επιστολές διαμαρτυρίες, αρθρογραφία κτλ ώστε όταν αλλάξει η κοινοβουλευτική πλειοψηφία ο νόμος να καταργηθεί ή να αναθεωρηθεί. Στο μεσοδιάστημα όλες οι διατάξεις του νόμου εφαρμόζονται κανονικά από τους διαμαρτυρόμενους. Είναι πιο αργόσυρτος δρόμος και η επιτυχία του εξαρτάται από την δραστηριότητα και/ή την ισχύ των διαμαρτυρομένων.

Οι προπεριγραφέντες τρόποι κινούνται εντός των ορίων της δημοκρατίας, δεν την φθείρουν και οδηγούν ακόμα και αν αποτύχουν σε ενίσχυση της νομιμότητας. Αντίθετα, άλλες οδοί που δυστυχώς ακολουθούνται συχνότερα στην ελληνική πραγματικότητα έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνες. Η συστηματική μη εφαρμογή του νόμου με παράλληλη άρνηση των συνεπειών της παράβασης με την συχνότατη πρόφαση του πολιτικού αγώνα που πρέπει να μείνει ατιμώρητος απολήγει σε πλήρη διάλυση του κράτους δικαίου. Ενδεικτικά, στην ακραία λογική της επέκταση δικαιολογεί ακόμα και το δολοφόνο ή τον ληστή που μπορεί να ισχυριστεί πως διαφωνεί με την προστασία της ανθρώπινη ζωής ή περιουσίας και για αυτό έδρασε όπως έδρασε. Επιπλέον δε υποσκάπτει και τα ίδια τα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής: η μη εφαρμογή ενός νόμου επειδή αντιτίθεται στα συμφέροντα μίας ομάδας πληθυσμού οδηγεί και τις άλλες να πράξουν το ίδιο και να αντιταχθούν βίαια σε κάθε απόπειρα επιβολής των κανονισμών του συνόλου που τις θίγουν (βλ. Κερατέα). Αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι η εφαρμογή μόνο των νόμων που εξυπηρετούν το συμφέρον της κυρίαρχης οικονομικά και πολιτικά τάξης ή των διάφορων συντεχνιών που έχουν την δύναμη να πιέσουν για την ατιμωρησία τους. Επόμενο στάδιο σε μία τέτοια ολισθηρή πορεία είναι ο κατακερματισμός της κοινωνίας σε αντίπαλες κλειστές ομάδες που συγκρούονται εις βάρος όλων των υπολοίπων.

Κλείνω αυτό το σημείωμα με μία διδακτική ιστορία από τον Ηρόδοτο: όταν ο Ξέρξης ρώτησε τον εξόριστο στην Αυλή του Δημάρατο πως θα νικήσουν οι Σπαρτιάτες τους δικού του πολεμιστές που πολεμούν με το φόβο ότι τους παρακολουθεί ο Σπαρτιάτης του απάντησε “Βασιλιά μου, και οι Σπαρτιάτες έχουν κύριο που τους υποχρεώνει να πολεμούν και μάλιστα πιο σκληρό από εσένα. Τον λένε νόμο.” Ο νόμος λοιπόν με την έννοια του σεβασμού της νομιμότητας μαζί με την αγάπη για τη πατρίδα ήταν που ώθησε τους Έλληνες στην εποποιία των περσικών πολέμων. Και η τήρηση της νομιμότητας σήμερα είναι που θα μας βγάλει από την κρίση.

1Ο ορισμός από το Λεξικό των Τεγόπουλου -Φυτράκη, Δ έκδοση, σελ. 502.

2Βλ. Τεγόπουλου-Φυτράκη, ο.π. σελ. 66-67.

THE DICTATOR -Κριτική (Ή πως η χυδαιότητα αμαυρώνει την εξυπνάδα)

Το θερινό σινεμά προϋποθέτει ανάλαφρη ταινία-κανείς από όσους έχουμε μείνει να εργαζόμαστε το κατακαλόκαιρο στην πόλη δεν επιθυμούμε κάποιο βαθυστόχαστο αργόσυρτο ντοκιμαντέρ ή ένα ψυχολογικό δράμα. Η κωμωδία συνίσταται συνεπώς για χαλάρωση τέτοιες μέρες -αν δε καταφέρνει να κεντρίσει και το ενδιαφέρον με ένα έξυπνο μήνυμα ή γεννώντας προβληματισμούς τότε παρέμβαση τότε ο συνδυασμός δείχνει ιδανικός. Με αυτά κατά νου έπεισα τη σύντροφό μου να παρακολουθήσουμε στο θερινό σινεμά της πόλης την τελευταία ταινία του προκλητικού αλλά έξυπνου Sacha Baron Cohen. Όταν τα φώτα άναψαν κάτω από τον έναστρο ουρανό μετά την παράσταση η γεύση ήταν μάλλον μέτρια. Μία ταινία που απογειώνονταν από πολλές και έξυπνες ιδέες, σκηνές και ερμηνείες καθηλώνονταν από ισάριθμες αστοχίες. Και εξηγούμαι αναλυτικά:

Η ΠΛΟΚΗ ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ: Ο επί χρόνια δικτάτορας μίας φανταστικής μεσανατολικής χώρας (που παραπέμπει έντονα στην Λιβύη του Καντάφι) πηγαίνει στη Νέα Υόρκη για να μιλήσει στην ετήσια συνέλευση του ΟΗΕ. Μία αυλική συνωμοσία όμως θα τον αναγκάσει να μείνει άγνωστος μεταξύ αγνώστων στην αμερικανική μητρόπολη και θα τον φέρει σε επαφή με μία άλλη Αμερική που καμία σχέση δεν έχει με το “μεγάλο Σατανά” που έχει στο μυαλό του.

ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ:

-Οι ερμηνείες: από αυτή του πρωταγωνιστή έως του τελευταίου κομπάρσου. Λίγο υπερβολικός ο Cohen, αλλά ο ρόλος του ταίριαξε γάντι, καθώς και ο χαρακτήρας των περισσότερων αληθινών δικτατόρων αραβικών χωρών δεν είναι λιγότερο παρανοϊκός, ενώ το ύφος απόλυτης φυσικότητας με την οποία ζητούσε τα πιο παράλογα πράγματα ή διέταζε την εκτέλεση κάποιου για γελοίες αφορμές ήταν πραγματικά απολαυστικό. Ο Ben Kingsley σαν δολοπλόκος θείος του απέδειξε πως μπορεί να παίξει τον κακό τόσο σε κωμωδία όσο και σε περιπέτεια, χωρίς η κακία του να στερείται χιούμορ αλλά και χωρίς να γίνεται καρτούν. Η Anna Faris εκπροσωπούσε επάξια την ιδέα που έχουμε για το αμερικανικό αριστερό κίνημα: τόσο αισιόδοξο που καταντά αφελές. Ο Jason Mantzoukas ως επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος της χώρας έφερνε στο νου τους Ιρανούς πυρηνικούς φυσικούς μιμούμενος ακόμα και την προφορά τους όταν μιλούν αγγλικά. Τέλος, σε ρόλους έκπληξη εμφανίζονται η Megan Fox και ο Ed. Norton.

-Οι ατάκες: κυριολεκτικά δολοφονικές σε πολλές στιγμές, αλλά γενικότερα “ψαγμένες”. Απαιτούσε μία αρκετά καλή εποπτεία του πολιτικού τοπίου στις ΗΠΑ και τη Μ Ανατολή καθώς και γνώσεις σύγχρονης ιστορίας και διεθνούς πολιτικής για να καταλάβει κανείς το βαθύτερο, φαρμακερό νόημα των λόγων των πρωταγωνιστών αλλά και για να αντιληφθεί τους παραλληλισμούς μεταξύ χαρακτήρων και καταστάσεων της ταινίας με την πραγματικότητα.

-Οι χαρακτήρες: υπερβολικοί, στα όρια της καρικατούρας αλλά αυτό δεν πρέπει να νοηθεί σαν μειονέκτημα. Ο ρόλος της σάτιρας είναι να παρουσιάζει καταστάσεις υπερβολικά και διογκωμένα, για να τραβήξει ακριβώς το ενδιαφέρον στα κακώς κείμενα.

-Ο λόγος που εκφωνεί ο “Δικτάτορας” στο τέλος, παρουσιάζοντας στο αμερικανικό κοινό τα “πλεονεκτήματα” της δικτατορίας έναντι της δημοκρατίας. Εδώ το πιο απίστευτο είναι πως αυτά ακριβώς τα “πλεονεκτήματα” που εξασφαλίζει στο λαό της χώρας του ο “Δικτάτορας” τα ίδια έχει πετύχει η “δημοκρατία” στις ΗΠΑ, γεννώντας σοβαρό προβληματισμό για το επίπεδο της όντως δημοκρατίας στις ΗΠΑ και τη Δύση γενικά.

-Η σάτιρα ακόμα και των “ταμπού” του πολιτικώς ορθού: ο Cohen δεν διστάζει να θίξει πολλούς από τους “ελέφαντες στο δωμάτιο” της σύγχρονης Δύσης, όπως η γκετοποίηση των μαύρων, η προκατάληψη σε βάρος κάθε Άραβα, η φθοροποιός δράση των εταιρειών πετρελαίου, οι υποκινούμενες επαναστάσεις (υπονοείται ξεκάθαρα πως η Αραβική Άνοιξη προκλήθηκε για τα συμφέροντα των πετρελαϊκών κολοσσών Ανατολής και Δύσης), η αφέλεια και αναποτελεσματικότητα κινημάτων όπως το “Occupy Wall Street” και οι δικοί μας “Αγανακτισμένοι”. Παρά το ότι πολλά σχόλια μπορεί να ενοχλήσουν δεν παύουν να προβληματίζουν. Επίσης, η ταινία δεν διστάζει να αναφερθεί ανοιχτά σε πρόσωπα: Ομπάμα, Τσέινι, Κιμ Ιλ Γιούνγκ, Αχμαντινετζάντ κλπ ακόμα και σταρ του Χόλιγουντ αναφέρονται και διακωμωδούνται με το όνομά τους.

-Τα σκετσάκια που προβάλλονται κατά τους τίτλους τέλους: άσχετα με το αν σας άρεσε η ταινία δείτε του τίτλους τέλους, θα σας ανταμείψουν για την υπομονή σας.

ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ:

-Η πλοκή: απλοϊκή, σε σημείο που πείθομαι πως όλη η ενέργεια του σεναριογράφου αναλώθηκε στην επινόηση παλαβών καταστάσεων εν είδει φάρσας και στις ατάκες, αφήνοντας την ιστορία σε δεύτερη μοίρα. Αυτό δεν αποτελεί μειονέκτημα για όποιον παρακολουθεί την ταινία με στόχο να γελάσει με τις ατάκες και τα πολιτικά και άλλα σχόλια. Αλλά από τη στιγμή που η ταινία προβάλλεται σαν mainstream κωμωδία και όχι σαν κάτι εκλεκτικό (όπως π.χ το Borat) το σημείο αυτό ήθελε λίγο περισσότερη προσοχή κατά τη γνώμη μου.

-Το χονδροειδές σεξουαλικό χιούμορ: το κύριο μειονέκτημα της ταινίας, αρκετό για να εξανεμίσει πολλά πλεονεκτήματά της και για να της στερήσει ένα σοβαρό μέρους του κοινού της. Καταρχάς, η ανεπίτρεπτα κατά τη γνώμη μου η ταινία δεν είχε ηλικιακό όριο: υπήρχαν σκηνές εξαιρετικά τολμηρές, σχεδόν αρρωστημένες, με την προβολή σεξουαλικών διαστροφών που σε καμία περίπτωση δε θα έπρεπε να τις δουν παιδιά (και όμως ένα μέρους του κοινού ήταν κάτω των 15). Δεύτερον, το χιούμορ τέτοιου είδους και τέτοιας υποστάθμης δεν είχε καμία θέση στην πλοκή, που μπορούσε πολύ άνετα να εξελιχθεί χωρίς τα χοντροκομμένα και προσβλητικά αυτά στιγμιότυπα. Η μόνη δικαιολογία για την παρουσία αυτών των σκηνών είναι πως υπήρχαν για να προκαλέσουν το γέλιο σε όσους δεν αντιλαμβάνονταν το πολιτικό υπόβαθρό της ταινίας. Αλλά με εξαίρεση την “πιτσιρικαρία” -που και αυτή από ένα σημείο και πέρα κορέσθηκε- κανείς σοβαρός άνθρωπος, ακόμα και να δεν αντιλαμβάνονταν τις πολιτικές παρεμβάσεις, δεν θα δεχόταν να περάσει κοντά δύο ώρες στον κινηματογράφο μόνο για να γελάσει με τέτοια άκομψα αστεία.

ΣΥΝΟΨΗ: Αν δε σας σοκάρει η απόλυτη έλλειψη ηθικών αναστολών σε κάποιες στιγμές της και έχετε μία καλή επαφή με την πολιτική και ιστορική πραγματικότητα τότε η ταινία συνίσταται ανεπιφύλακτα. Αλλά και αν δεν “πιάσετε” όλες τις αναφορές και τα υπονοούμενα σε κάθε περίπτωση το αμείλικτο ερώτημα προβάλλει στο τέλος της ταινίας: Είναι δημοκρατία αυτό που έχει η Δύση; Και είναι εφικτή τελικά ακόμα και η πιο ελάχιστη Δημοκρατία στην Ανατολή;

Η ΕΘΝΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΘΕΣ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ- Το έθνος ποτέ δεν πεθαίνει

Είναι κοινός τόπος πως η οικονομική κρίση μας επαναφέρει πίσω, παλινορθώνοντας καταστάσεις, ιδεολογίες και απόψεις που τις νομίζαμε πως η χώρα είχε αφήσει πίσω της, για καλό ή για κακό. Μέσα σε αυτές ανήκει αναμφίβολα και η περί του έθνους φιλοσοφία και αναφορά: είτε αυτή προέρχεται από κόμματα της λαϊκής και της Άκρας Δεξιάς, της παραδοσιακής και επαναστατικής Αριστεράς αλλά και του βυθιζόμενου Κέντρου είτε από την ιστορικά εθναρχούσα και στο παρόν εθνολογούσα εκκλησία είτε από ποδοσφαιρικά συνθήματα έξαρσης κατά την διάρκεια αγώνων με σύμμαχες κατά τα άλλα χώρες (ο νοών νοείτω..). Πώς όμως εξελίχτηκε ιστορικά η έννοια του έθνους; Ποιοι ιστορικοί παράγοντες τη διαμόρφωσαν; Είχε διαχρονικά περισσότερο αρνητική η θετική επίδραση στην ανθρώπινη ιστορία;

Ιστορικά η έννοια του έθνους γεννήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Η αντιπαράθεση με την πιο σημαντική αρχαία μεσανατολική αυτοκρατορία, την Περσία των Αχαιμενιδών, και την ιδέα της μοναρχίας που τείνει να γίνει κοσμοκρατορία ώθησε τους Έλληνες των ελεύθερων πόλεων κρατών να αντιπαραθέσουν την ιδεολογία της εθνικής ομάδας που συσπειρώνει και διαφοροποιεί τους Έλληνες από τους υπηκόους του Μεγάλου Βασιλιά. Η ιδεολογία του ελληνικού έθνους σε αυτή την πρώιμη φάση εδράζεται στο εμφανές χαρακτηριστικό της γλώσσας: όποιος μιλά ελληνικά είναι Έλληνας, οι άλλοι θεωρούνται εξορισμού βάρβαροι και υστερούν σε αντιπαράθεση με την ελληνική φυλή των κλασσικών χρόνων. Η αποτυχία των Ελλήνων σε πρώτη φάση να επιβληθούν ολοκληρωτικά στην αντίπαλη βαρβαρική αυτοκρατορία και η γνωριμία με άλλους λαούς θα οδηγήσει σε σταδιακή διεύρυνση της έννοια του έθνους: πλέον κάθε ένας που μετέχει της ελληνικής παιδείας (κατά τον Ισοκράτη) είναι Έλληνας. Η ελαστική αυτή αντίληψη του έθνους -που παρασάγγας απέχει από τον δύσκαμπτο ρατσιστικό σχεδόν εθνικισμό του 19ου και 20ου αιώνα -επέτρεψε στον ελληνισμό να διατηρήσει την πολιτιστική -αλλά όχι και την πολιτική- ενότητα του τεράστιου γεωγραφικά χώρου της αλεξανδρινής αυτοκρατορίας.

Συμπέρασμα πρώτο: η ιδέα του έθνους από τη γέννησή της προέβλεπε την ύπαρξη του άλλου, του τρίτου που δρα αντίθετα και πρέπει να αποκρουστεί, υλικά και ηθικά ή να αφομοιωθεί για να μην αποτελεί κίνδυνο. Παράλληλα όμως διαφυλάττει το άτομο από την υποταγή στις αυθαίρετες βουλήσεις του βασιλιά-δεσπότη.

Είναι φανερό πως με την παρακμή και την εξαφάνιση των ελληνιστικών κρατών η διάδοχη κατάσταση -δηλ, η ρωμαϊκή και μετέπειτα η βυζαντινή αυτοκρατορία -δεν μπορούσε να στηριχτεί παρά μόνο περιφερειακά στην αντίληψη του έθνους: η Ρώμη περιλάμβανε πληθυσμούς από όλα τα έθνη της Μεσογείου και κάθε υπόμνηση των εθνικών ιδιαιτεροτήτων τους συνιστούσε απειλή για την ενότητα και την ύπαρξη της αυτοκρατορίας. Οι Ρωμαίοι έτσι θα θεμελιώσουν την ενότητα του κράτους τους στην υποταγή του εκάστοτε “θεϊκού αυτοκράτορα” ενώ κάθε εθνική επανάσταση συντρίβονταν με μεθόδους σημερινής εθνοκάθαρσης-χαρακτηριστικό παράδειγμα η ιουδαϊκή εξέγερση και η καταστολή της από τον Τίτο το 70 μ.Χ. Στην περίπτωση του Βυζαντίου τα πράγματα ήταν πιο σύνθετα: η αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης βρέθηκε αντιμέτωπη με άλλες ισχυρές και αντίθετες οικουμενικές δυνάμεις: την Περσία αρχικά, το Χαλιφάτο και το φραγκικό κράτος μετέπειτα. Βασικό διαχωριστικό στοιχείο υπεροχής του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους παραμένει συνεπώς η ορθόδοξη χριστιανική πίστη, ενώ ο όρος έθνος και εθνικός τείνει να αναφέρεται στην προ-Χριστού ανθρωπότητα δηλ. στην ειδωλολατρεία και όχι απλά εξαλείφεται αλλά αποκτά αρνητική χροιά. Στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να υποκαταστήσουν τους Βυζαντινούς ανταγωνιστές τους στη μάχη για το ποιος εκπροσωπεί πληρέστερα την πολιτιστική κι πολιτική κληρονομιά της Ρώμης οι Ευρωπαίοι ηγέτες του Μεσαίωνα θα παραμερίσουν με τη σειρά τους το έθνος και θα αντλήσουν την πολιτική και ηθική τους νομιμοποίηση από την θεϊκή ευαρέσκεια και την στέψη τους από τον Πάπα της Ρώμης, που αναδεικνύεται έτσι σε ηγεμονική δύναμη της ηπείρου ως και την εποχή της Αναγέννησης. Έκτοτε, και μετά την σαρωτική επίδραση της Μεταρρύθμισης, οι Ευρωπαίοι βασιλείς θα νομιμοποιούν την εξουσία τους στην δυναστική νομιμότητα -που πάλι όμως εδράζεται στην θεία παραχώρηση των εδαφών ποικίλων λαών σε ένα βασιλιά.

Συμπέρασμα δεύτερο: η εθνική ιδεολογία όταν έπαυε να είναι χρήσιμη για τους κρατούντες ωθούνταν στο περιθώριο και άλλες ιδέες αναλάμβαναν την ενοποίηση των εδαφών και των λαών των μεγάλων δυνάμεων της εποχής.

Η ανατροπή και η επαναφορά του έθνους οφείλεται και αυτή όπως πολλές άλλες εξελίξεις στη γαλλική επανάσταση. Με την ανατροπή του ελέω Θεού μονάρχη οι Γάλλοι επαναστάτες χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν εκτός από τα πεδία των μαχών και στο πεδίο της ιδεολογίας τους αριστοκράτες και μοναρχικούς αντιπάλους τους όπως αυτοί συσπειρώνονταν κατά κύριο λόγο γύρω από την πολυεθνική αψβουργική αυτοκρατορία. Ο εθνικισμός έγινε λοιπόν μετά τις ιδέες της Δημοκρατίας και της Επανάστασης κύριο σύνθημα και προπαγανδιζόμενη από τα γαλλικά στρατεύματα ιδέα. Με την κατάργηση της γαλλικής δημοκρατίας η ιδέα του έθνους θα μείνει μόνο αλλά ισχυρό λάβαρο στα χέρια του Ναπολέοντα καθ’ όλη τη διάρκεια των πολέμων που θα διεξάγει ο φιλόδοξος Κορσικανός. Πράγματι μπορούμε να πούμε πως οι ναπολεόντειοι πόλεμοι, τουλάχιστον κατά την περίοδο της αυτοκρατορίας του Βοναπάρτη αποτελούσαν και τους πρώτους “εθνικούς πολέμους” με τους αντιμαχόμενους να αξιοποιούν όλοι την εθνική ιδέα για να κινητοποιήσουν τους λαούς τους ( η Γαλλία το έπραξε από το 1806, η Αυστρία το 1809, η Ρωσία το 1812, η Πρωσία το 1813-14). Η εθνική ιδέα όμως εξετράπη γρήγορα σε εθνικιστική προπαγάνδα καθώς ο πόλεμος δεν διεξαγόταν στη λογική της υπεράσπισης του πατρώου εδάφους (η ρωσική αντίσταση το 1812 αποτελεί μία από τις λίγες εξαιρέσεις) αλλά επρόκειτο για σύγκρουση ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που αγωνίζονταν για την κυριαρχία του κόσμου. Το αποτέλεσμα της κινητοποίησης τόσων ανδρών μέσα από την ιδιαίτερα αποτελεσματική εθνικιστική ρητορεία -που απαιτούσε την εξάλειψη του αντίπαλου έθνους- ήταν 6.000.000 νεκροί, ο μεγαλύτερος ως τότε αριθμός πολεμικών απωλειών σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Συμπέρασμα τρίτο: οι ηγετικές τάξεις διαπίστωσαν πως η εθνική ιδέα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να κινητοποιήσει ένα λαό στον πόλεμο πολύ περισσότερο από την πίστη ή από την νομιμότητα.

Αλλά η εθνικιστική προπαγάνδα και η ιδέα της επέκτασης των κρατικών συνόρων ώστε αυτά να ανταποκρίνονται στα εθνικά είχε την πιο καταστρεπτική εφαρμογή της στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ίδια η αφορμή του αποτελούσε απότοκο της προσπάθειας ενός έθνους (του σερβικού) να αποτρέψει την αφομοίωση των “αλύτρωτων αδελφών του” από μία μεγάλη δύναμη (Αυστροουγγαρία). Είναι ενδιαφέρον να τονίσουμε εδώ πως οι δολοφονικές σφαίρες του Σέρβου φοιτητή δεν στράφηκαν κατά κάποιου από τους τότε “ιέρακες” του αψβουργικού κατεστημένου, όπως ο Κ. Φοβ Χέτζεντόρφ που για χρόνια πρότεινε την άμεση κήρυξη πολέμου στη Σερβία και την καταστροφή του σλαβικού πληθυσμού εντός της αυτοκρατορίας, αλλά κατά του διαδόχου του θρόνου Φραγκίσκου-Φερδινάρδου που είχε θέσει σαν πρόγραμμά του την αναδιάρθρωση της μοναρχίας με την παραχώρηση ομοσπονδιακής αυτονομίας και στους Σλάβους πολίτες, όμοιας με αυτή που απολάμβαναν Αυστριακοί και Ούγγροι.

Συμπέρασμα τέταρτο: η εθνική ιδέα έφτασε στις αρχές του 20ου αιώνα να τυφλώσει την κρίση και των ίδιων των υποστηρικτών της αλλά και στράφηκε εν τέλει εις βάρος των συμφερόντων των πληθυσμών που ήθελε να βοηθήσει.

Το σοκ των 14 .000.000 νεκρών σε μία Ευρώπη ειρηνική σχεδόν απόλυτα από το 1815 δεν μπορούσε να αγνοηθεί και δαιμονοποίησε την έννοια του έθνους στα μάτια πολλών Ευραπαίων. Χρειάστηκαν η επίκληση των ιδεωδών της δυτικής δημοκρατίας, του νοσηρού οράματος του εθνικοσοσιαλισμού και της κομμουνιστικής ουτοπίας για να πολεμήσουν τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο το σύνολο των λαών της ανεπτυγμένη κοινωνικά και μορφωτικά δυτικής και κεντρικής Ευρώπης. Παρά τις εθνικές διαφορές του Μεσοπολέμου οι λαοί είχαν αντιληφθεί πως οι εθνικές διεκδικήσεις οδηγούσαν αναπόφευκτα σε μαζικές σφαγές, και ήταν αρκούντως απρόθυμοι να θυσιάσουν ένα καλό βιοτικό επίπεδο για να λύσουν εθνικές διαμάχες. Η πλειοψηφία των λαών της Ευρώπης άλλωστε πολέμησε είτε με την παρότρυνση μίας γενικής ιδέας (δημοκρατία, κομμουνισμός, φασισμός) είτε υπό τη πίεση μίας ξένης επίθεσης (όπως η περίπτωση της Φιλανδίας και της Ελλάδος), με κριτήρια δηλ είτε ιδεολογικά είτε επιβίωσης. Τα ίδια κριτήρια θα παίξουν κύριο ρόλο και στην ψυχροπολεμική σύγκρουση, με τον εθνικισμό να στοιχειώνει και τα δύο στρατόπεδα αλλά να εξορκίζεται επίσημα σε Ανατολή και Δύση.

Συμπέρασμα πέμπτο: η εθνική ιδέα ταυτίστηκε με ένα καταστρεπτικό πόλεμο και την ακόμα καταστρεπτικότερη συνέχισή του 20 χρόνια αργότερα. Αποτέλεσμα της φθοράς του ήταν η αντικατάστασή του από άλλες ιδεολογίες ενοποιητικές συνασπισμών και ανθρώπων.

Στην καθ’ ημάς Βαλκανική ο εθνικισμός έδειξε το πλέον απαίσιο πρόσωπό του ευθύς μόλις οι προς αντικατάσταση αυτού δημιουργηθείσες ιδεολογίες κατέρρευσαν. Με την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού τα κομμουνιστικά κράτη (Αλβανία, Ρουμανία, Βουλγαρία) βρέθηκαν χωρίς πειστικό αφήγημα που να συνενώνει τους λαούς τους, η Ελλάδα και η Τουρκία (σε αντιπαλότητα μεταξύ τους από το 1955) ένιωσαν να αίρεται η μόνη απειλή που τις συγκρατούσε από την ανοιχτή αντιπαράθεση και τέλος η Γιουγκοσλαβία που αυτοπροσδιορίζονταν σαν όαση ανεξαρτησίας σε ένα ταραγμένο κόσμο έπαψε να έχει στα μάτια των ίδιων των κατοίκων της λόγο ύπαρξης-με συνέπεια την αυτοδιάλυσή της σε ένα τραγικό πόλεμο, που έφερε στην Ευρώπη μνήμες άλλων εποχών. Όλες οι χώρες της περιοχές παρέμεναν μέχρι και το 1990 φτωχές (με αξιοσημείωτη αλλά όχι διαρκή εξαίρεση την Ελλάδα) και με μικρές προοπτικές ανάπτυξης, ενώ τα πολιτεύματα της περιοχής είχαν μικρή σχέση με τη δυτική δημοκρατία.

Συμπέρασμα τελευταίο: η ιδέα της εθνικής διάκρισης, του έθνους σαν συλλογικό αφήγημα που μας ενώνει απέναντι στον άλλο είναι επίμονη, αναδύεται ευθύς αμέσως προκύψει ιδεολογικό κενό ή ανάγκη, επωφελούμενη και από την διάχυτη οικονομική δυσπραγία και την καχεξία των θεσμών αντιπροσώπευσης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΕΛΙΚΟ: η ιδέα του έθνους δεν ξεκίνησε σαν κάτι αρνητικό, παρά το ότι, στην αρχική του εκδοχή στην αρχαιότητα και στην επανεμφάνισή του τον 18ο αιώνα, προϋποθέτει την διαίρεση των ανθρώπων σε ομάδες που η μία μάχεται την άλλη. Το έθνος αναμφισβήτητα συντέλεσε στην ανθρώπινη πρόοδο, κυρίως μέσα από την αντιπαράθεσή του με κρατούσες μορφές καταπίεσης του ανθρώπου, κυρίως δηλ. την απολυταρχία, αρχαία και σύγχρονη. Η αρνητική του φόρτιση ξεκίνησε με την κατάχρησή του από τις κυβερνώσες αριστοκρατικές ή αστικές ελίτ, που βρήκαν στην εθνική ιδεολογία το νέο όχημα προώθησης των διαιρέσεων που τις συνέφεραν. Και αυτή η χρήση της και σήμερα ως μέσο για την εξυπηρέτηση άλλων σκοπιμοτήτων είναι που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους.

“Δηλαδή να μην αγαπώ την πατρίδα μου;” Θα ρωτήσει κάποιος. Σαφώς και η αγάπη προς την πατρίδα δεν πρέπει να ιδωθεί αρνητικά. Το θέμα είναι πως μπορώ να ωφελήσω την πατρίδα μου καλύτερα: μέσα από τη σύγκρουση ή τη συνεργασία με τους γύρω; Μέσα από την οικονομική ή την στρατιωτική ανάπτυξη; Η απάντηση νομίζω σήμερα έρχεται αυτονόητα: όπως τον 19ο αιώνα το έθνος χρειαζόταν στρατιώτες σήμερα χρειάζεται επιστήμονες, και ανθρώπους παραγωγικούς και συνεπείς, χρειάζεται οικονομική και τεχνολογική πρόοδο και όχι κανόνια. Μόνη διαφορά πως σήμερα το έθνος -και το ελληνικό κυρίως -δεν θα ωφεληθεί από μία αντιπαράθεση με τους γύρω του. Αντίθετα, αυτό που η πατρίδα μας και κάθε πατρίδα στον κόσμο έχει απεγνωσμένα ανάγκη είναι ειρήνη και πρόοδο, οικονομική και τεχνολογική αλλά και ηθική. Και η γενιά μας είναι τυχερή γιατί πρώτη φορά οι ανάγκες κάθε πατρίδας συμπίπτουν με τις ανάγκες όλων των άλλων αλλά και αυτές του ατόμου.

ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ή πως φτάσαμε ως εδώ

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ 1: ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΜΕΝΟΙ:

Καλοκαίρι του 2011. Σαν φαντάρος στην Κομοτηνή σε κάθε έξοδο ακούω και διαβάζω για τους “Αγανακτισμένους” το κίνημα που απειλεί να ανατρέψει το σάπιο πολιτικό κατεστημένο. Αρχικά δε με προβληματίζει, ίσα ίσα με χαροποιεί η τάση του κόσμου για αυτο-οργάνωση, για άμεση συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, για αλληλεγγύη... Αλλά η εκτροπή δεν αργεί: το πλήθος γύρω από τη Βουλή απειλεί να μπει μέσα, βιαιοπραγεί και δέχεται βία από τα ΜΑΤ που περικυκλώνουν το Κοινοβούλιο, προπηλακίζει όσους βουλευτές βλέπει, σταματά διερχόμενους οδηγούς και τους υποχρεώνει να μουντζώνουν τη Βουλή κλπ, καθόλου δημοκρατικά και φιλάνθρωπα όλα αυτά, αν τουλάχιστον εξακολουθεί η δημοκρατία στη σκέψη μας να συνυφαίνεται αξεδιάλυτα με την προσωπική ελευθερία και το σεβασμό στην ετερότητα και την ποικιλομορφία.

Φάνηκε τότε πως στο κίνημα της πλατείας μαζί με τα δημοκρατικά λουλούδια φύτρωσαν και ανδρώθηκαν πολύ πιο γρήγορα τα άνθη της βίας. Αλλά η καρποφορία αυτή μόλις είχε αρχίσει να χύνει το δηλητήριό της στην ήδη πληγωμένη χώρα μας.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ 2: ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ

Λίγες μέρες πιο πριν ή λίγο αργότερα ένας σχετικά μετριοπαθής πολιτικός και ένας από τους λίγους έντιμους παλαιοκομματικούς, που ποτέ δεν προκάλεσε όπως άλλοι το κοινό αίσθημα, ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Απ. Κακλαμάνης, βρέθηκε θύμα προπηλακισμών και ύβρεων. Χαρακτηριστική η εικόνα του να καταδιώκεται από το πλήθος που του “σέρνει” τα μύρια όσα. Παρά το πρωτοφανές αυτό γεγονός ο πολιτικός κόσμος για μία φορά ακόμα αντιδρά υποτονικά, με εκφράσεις αποδοκιμασίας και “κατανόησης” της οργής του κόσμου από τα αστικά κόμματα, και υπενθύμιση του πως “τρομοκρατία είναι και η καπιταλιστική πολιτική” από πλευράς της Αριστεράς. Κάτι δηλ. σαν “το παρατράβηξαν τα παιδιά λίγο αλλά δεν παύουν να έχουν δίκαιο”.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ 3: ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ:

Ο Κακλαμάνης όμως υπήρξε τυχερός, πέρα από την πληγωμένη περηφάνια δεν είχε να ανησυχεί και ένα ματωμένο κεφάλι. Ούτε ο Κ. Χατζηδάκης πίστευε πως θα έπρεπε να φροντίσει για κάτι τέτοιο, μέχρι που μία ομάδα “αγανακτισμένων πολιτών” τον περικύκλωσε και άρχισε να του παραθέτει ο καθένας τα βάσανά του και τις αιτίες του θυμού με τους πολιτικούς. Αλλά αυτά δε φτάνουν, όταν το πλήθος αρχίζει να χρησιμοποιεί λεκτική βία η σωματική είναι κοντά, τόσο κοντά όσο εξαντλείται η ψυχραιμία του πρώτου θερμοκέφαλου της παρέας. Μετά το πρώτο χτύπημα, όταν γίνει το πρώτο βήμα προς την άβυσσο τίποτα δεν μπορεί να κρατήσει την ορμή του πλήθους, την ασυγκράτητη δίψα για αίμα και βία. Αυτή η δίψα εκτονώθηκε πάνω στον Χατζηδάκη. Η πορεία από τα λόγια στα έργα και η έκταση αυτών των έργων θα έπρεπε να πτοήσουν και να παραδειγματίσουν τόσο την Αριστερά όσο και τα άλλα κόμματα πως η αντίδραση του κόσμου αλλάζει όχι πλέον ποσοτικά αλλά ποιοτικά, πως η οργή από λόγια εύκολα πλέον γίνεται γροθιά. Κανείς δεν το είδε. Η αποδοκιμασία προς τη βία με εκείνο το υπέροχο συμψηφιστικό “από όπου και να προέρχεται” κάλυψε στα μάτια της κοινωνίας μας την αδιαφορία και την έλλειψη συλλήψεων.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ 4: ΚΚΕ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ

Ως τώρα η βία -σωματική εννοώ γιατί η λεκτική εξαπλώνεται ελεύθερα -είχε παραμείνει χάρη στις προσπάθειες των ΜΑΤ εκτός κοινοβουλίου. Ήρθε όμως μέσα όχι από το παράθυρο αλλά από την πόρτα, μαζί με τους βουλευτές όχι του ΛΑ.Ο.Σ. (του τότε πιο ακροδεξιού) αλλά από του βουλευτές του κόμματος που πιο πολύ εν Ελλάδι υπέφερε από τη βία: του ΚΚΕ....

Ακόμα θα μου μείνει στο μυαλό η εικόνα του στελέχους του ΚΚΕ να φωνάζει “Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους” την ίδια στιγμή που καιγόταν η Αθήνα, που ιστορικά κτήρια καταστρεφόταν οριστικά δίπλα σε καταστήματα χιλιοχτυπημένα από την ίδια συμφορά που στη χώρα μας ακούει στο όνομα “διαδήλωση” καταστρέφοντας και παραποιώντας το νόημά τους. Στην ίδια ιστορική αυτή συνεδρίαση ένα έτερο μέλος του ίδιου κόμματος πέταξε (!) το βιβλίο στο οποίο είχε συρραφεί το Μνημόνιο προς τα κυβερνητικά έδρανα. Και όμως: συμπεριφορά που στα δικαστήρια ή σε κάθε άλλη δημόσια συνεδρίαση θα προκαλούσε την τιμωρία του υπευθύνου στην περίπτωση του ΚΚΕ δεν προκάλεσε καμία αντίδραση, και για όποιον τολμούσε να αντιδράσει τα επίθετα “φασίστας” και “ακροδεξιός” βρισκόταν ήδη στη φαρέτρα των συνειδητών υπερασπιστών των λεκτικών ακροτήτων-παρά την απτή απόδειξη του πόσο κοντά είναι η έκρηξη. Οι τελευταίοι δεν είχαν ακόμα συνειδητοποιήσει που οδηγούσε η ανοχή τέτοιας ατμόσφαιρας, σε τι ολισθηρό κατήφορο βίας θα κατέληγε η χώρα.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ 5 ΠΛΕΟΝ ΤΡΑΓΙΚΟ: MARFIN

Τα γεγονότα στη Βουλή επισκιάστηκαν ξανά από τα γεγονότα στο δρόμο, στο πεζοδρόμιο που τόσοι νέοι έχουν αγωνιστεί ρομαντικά και απέλπιδα και τόσοι παράγοντες τους έχουν εκμεταλλευτεί με πολύ πρακτικά οφέλη και χωρίς καμία ντροπή. Την ημέρα εκείνη -ντρέπομαι που ούτε εγώ θυμάμαι ημερομηνία -η Αθήνα ήταν ξανά γεμάτη διαδηλώσεις. Αλλά κάποιοι δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν (και τα δύο δικαιώματά τους-σωστά;) να συμμετάσχουν. Μεταξύ αυτών και τρεις απλοί υπάλληλοι της Marfin Bank. Δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν, αδιάφορο. Φαίνεται όμως πως σε κάποιους δεν άρεσε που δε συμμετείχαν σε δημοκρατικές διαδηλώσεις. Και έτσι, εν γνώσει ότι η Τράπεζα είχε μέσα κόσμο που δούλευε. έριξαν σε αυτή μολότοφ. Και λαμπάδιασαν τα πάντα. Και τρεις άνθρωποι και ένα αγέννητο παιδί βρήκαν τέλος στις φλόγες. Δεν είναι ειρωνικό, στο όνομα μίας από τις ευγενέστερες ιδέες της ανθρωπότητας, της δημοκρατίας, να δολοφονούνται (ας μην παίζουμε με τις λέξεις, ναι ήταν δολοφονία) άνθρωποι; Να παραβιάζεται η ελευθερία τους να μη συμμετάσχουν κάπου;

Όσο και αν είναι αναπόφευκτο να μιλήσει κανείς για περιστατικά που αναστάτωσαν τη χώρα και κόστισαν ανθρώπινες ζωές χωρίς να φορτιστεί συναισθηματικά η ανάλυση τέτοιων φαινομένων βίας πρέπει να γίνεται με προσοχή και λογική, χωρίς φορτίσεις και συμπάθειες ή αντιπάθειες προς πολιτικούς χώρους. Η λογική αυτή υπαγορεύει πιστεύω το πρώτο συμπέρασμα, και βασικό για την συναγωγή και των υπολοίπων: η βία σε τέτοια πρωτοφανή κλίμακα και συχνότητα από το 1974 δεν μπορεί παρά να επιδρά πλέον στο συλλογικό μας υποσυνείδητο σαν κοινωνία, κατά δύο τρόπους μάλιστα, πρώτα με θετική αποτύπωση στις ψυχές και έπειτα ως αντίδραση.

Πρώτα ως δράση και αυτοτελής αποτύπωση στο συλλογικό υποσυνείδητο. Ο κόσμος, ο λαός πίστεψε πως η βία έχει αποτέλεσμα, πως ασκεί πίεση -τη μόνη που του απέμεινε -στους πολιτικούς.

Αλλά η βία θεωρήθηκε και σαν λύση σε πολλά ατομικά προβλήματα, όχι μόνο συλλογικά. Τα οικονομικά προβλήματα αντιμετωπίζονται με τη βία, είτε την οργανωμένη σε ληστεία είτε τη μαζική με τον επί ώρες και μέρες αποκλεισμό δρόμων, πλατειών κτλ για την ικανοποίηση του ταξικού οικονομικού συμφέροντος. Σε κάθε περίπτωση όμως η βία εξακολουθούσε να έχει στόχους στενούς και περιορισμένους, στα πλαίσια είτε του ατομικού είτε το πολύ του ταξικού συμφέροντος, στόχους που από τη φύση τους αντιβαίνουν στο συλλογικό κοινωνικό συμφέρον.

Αλλά η αντίδραση στη λεκτική βία ήταν που τελικά θα ξεχείλιζε το ποτήρι. Η λεκτική βία ήταν από το 1974 -ίσως και πιο πριν-κυρίαρχο πεδίο και όπλο της Αριστεράς. Οι μορφωμένοι που κατά κανόνα στελέχωναν τις τάξεις της με το άλλοθι που συστηματικά και με δεξιά ανοχή οικοδόμησαν πάνω στις τύψεις για την ήττα στον Εμφύλιο κυριαρχούσαν στο διάλογο τρομοκρατώντας σε κάθε συζήτηση τους απέναντι. Η ηγεσία της Δεξιάς ειδικά με την έκλειψη των ιστορικών ηγετών της απλά οπισθοχωρούσε έντρομη, φοβούμενη την κατηγορία του φασίστα και του δεξιού, αγνοώντας την λαϊκή της βάσης. Ώσπου ένα κομμάτι της τελευταίας -το πιο αγανακτισμένο με αυτή την κατάσταση-εγκατέλειψε τις μετριοπαθείς εκδοχές προς όφελος των άκρων που φάνηκαν ικανά να αντισταθούν σε αυτή τη λαίλαπα. Όταν οι λεκτικές ακροβασίες του ΛΑ.Ο.Σ. αποδείχτηκαν ανίσχυρες με τη σειρά τους, η Αριστερά πίστεψε πως είχε οριστικά κερδίσει.

Το πρόβλημα είναι πως όταν στριμώχνεις ένα αντίπαλο αυτός τότε γίνεται πράγματι επικίνδυνος. Η αποκηρυγμένη δεξιά άκρη απογοητευμένη ξανά συνασπίστηκε με όσους θέλανε να στείλουν ένα μήνυμα βίας στους πολιτικούς των κομμάτων εξουσίας και με τους κατοίκους του παρατημένου στη μοίρα του αθηναϊκού κέντρου. Μίλησε κανείς για παρθενογένεση ή για ανεξήγητο φαινόμενο; Η Χρυσή Αυγή έτσι δημιουργήθηκε: από τους τρεις αυτούς εκρηκτικούς παράγοντες.

Η συνέχεια ήρθε επί της οθόνης-τόσο με το γνωστό “εγέρθητω” όσο και με τα τηλεοπτικά χαστούκια. Η Αριστερά και τα αστικά κόμματα επέλεξαν σαν μέσο αντιπαράθεσης τη λεκτική βία, στην πιο ακραία της μορφή που φλέρταρε επικίνδυνα με τη σωματική βία. Κάποιος θα κατέληγε να περάσει τη γραμμή πιεζόμενος από την κατάσταση. Η Χρυσή Αυγή λόγω εμπειρίας τη διάβηκε πρώτη... και ουαί τοις ηττημένοις...

ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2012: Παρακμή με αναλαμπές; (Μέρος 1ο)

Το καλοκαίρι στην ελληνική επαρχία είναι ως γνωστόν ο καλύτερος καιρός για πολιτισμό, για παρακολούθηση και συμμετοχή στα πλούσια πολιτιστικά δρώμενα, για μέθεξη και μεθύσι στα νάματα του διαχρονικού ελληνικού πολιτισμού -όχι μόνο του αρχαίου που του έχουμε αλλάξει τα φώτα να τον παρουσιάζουμε πάντα και παντού σαν λόγο να μας παρέχουν δανεικά και αγύριστα. Αλλά και του αγνοημένου -ποτέ δεν κατάλαβα γιατί -βυζαντινού και της πλούσιας καλλιτεχνικής δημιουργίας της σύγχρονης Ελλάδας-δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις προηγούμενες ιστορικές περιόδους. Σύμμαχοι σε κάθε καλοκαιρινή πολιτιστική εξόρμηση, ο καλός καιρός, η γενική χαλάρωση της ασφυκτικής καθημερινότητας λόγω εποχής, η προσέλευση γνωστών καλλιτεχνών σε επαρχιακές πόλεις για θερινές περιοδείες.

Με αυτά κατά νου μαζευτήκαμε μία μικρή παρέα τεσσάρων ατόμων να παρακολουθήσουμε τη συναυλία γνωστού καλλιτέχνη-τραγουδιστή-κιθαρίστα που οργανώθηκε από κοινού από τέσσερα μπαρ-καφετέριες του πεζόδρομου του κέντρου της πόλης (οι Σερραίοι αναγνώστες θα εννόησαν-για τους λοιπούς “πεζόδρομος” είναι οι περιοχή όπου συγκεντρώνεται χρόνια τώρα η νυχτερινή ζωή της πόλης μας. Η επιλογή φάνταζε ιδανική: δροσιά, όμορφο πρόγραμμα (ο νησιώτης με το μουσικό γούστο της παρέας είχε ξανακούσει τον συγκεκριμένο τραγουδιστή και έλεγε τα καλύτερα) καλή παρέα, και η φήμη των επιχειρήσεων που οργάνωναν την βραδιά εγγυόταν το καλό επίπεδο τόσο προϊόντων όσο και εξυπηρέτησης.

Αλλά αν μία έξοδος πάει στραβά κατά κάποια περίεργη περίπτωση του νόμου του Μέρφυ θα πάει στραβά εξαρχής. Η πρώτη ένδειξη ήρθε με το “καλησπέρα σας”: μία διστακτική (προφανώς συνειδητοποιούσε τι πήγαινε να πει) σερβιτόρα μας ανέφερε πως “εξαιτίας του life” κάθε ποτό θα επιβαρύνονταν 5 ευρώ στην τιμή. Προσωπικά το αίτημα και μάλιστα με τη μορφή ανακοίνωσης με ενόχλησε αλλά κάτι η αυτογνωσία πως είμαι λίγο περίεργος κάτι οι πιο ψύχραιμοι και έμπειροι της παρέας που διαβεβαίωσαν πως είναι λογική μία αύξηση για να “βγουν” τα έξοδα το αίτημα μου φάνηκε λογικό και δίκαιο.

Απογοήτευση δεύτερη: το “life” δικαιολόγησε σαφώς ένα ποσό της τάξης των 8 ευρώ, αλλά η εξυπηρέτηση ήταν άλλη ιστορία: πιο πολύ εμείς εξυπηρετούσαμε το κατάστημα παρά αυτό εμάς. Πρώτα έπρεπε να έχουμε “ψιλά” για να πληρώσουμε, καθότι κάθε χαρτονόμισμα άνω των 10 ευρώ δεν γινόταν δεκτό, αλλά και φυσικά δεν μπορούσες να φύγεις χωρίς να πληρώσεις. Δεύτερον, επειδή ο χώρος ήταν μικρός οι παρακλήσεις -αλλά σε τόνο προστακτικής- του στυλ “συγνώμη, τραβάτε λίγο την καρέκλα σας;” “ένα κλικ πιο δεξιά;” “μπορείτε να κάτσετε πιο εκεί;” επαναλαμβάνονταν με τέτοια συχνότητα που έφτασα να αναρωτιέμαι αν θα έπρεπε στο τέλος να ζητήσουμε και εμείς μισθό αφού τόσες υποχρεώσεις δε θα είχαμε ούτε αν δουλεύαμε στο μαγαζί. Με όλη αυτή την “άψογη” εξυπηρέτηση απόρησα ειλικρινά με το θράσος ορισμένων πελατών: τόλμησαν να ζητήσουν να τοποθετηθεί ομπρέλα στο τραπεζάκι τους για να μη βρέχονται, ενώ ένας της παρέας ζήτησε να οι τεχνικοί να προσαρμόσουν τα μπάσα για να ακούμε και εμείς που καθόμαστε λίγο παράμερα. Ήταν όλοι τους πράγματι θρασείς: δεν νοείται να πληρώνεις την απλή μπύρα μόνο οκτώ ευρώ και να απαιτείς και να ακούς και να βλέπεις και να μη βρέχεσαι! Ίσα ίσα μου ήρθε να αφήσω και φιλοδώρημα έξτρα για τέτοια άψογη εξυπηρέτηση και ποιότητα! Όπως ήταν αναμενόμενο τα “αγενή και υπερβολικά” αυτά αιτήματα των απεγνωσμένων πλέον πελατών γράφτηκαν κανονικά και με κάθε λεπτομέρεια και όλους τους τύπους εκεί που τους άξιζε: στα παλαιότερα των υποδημάτων προσωπικού και διεύθυνσης του καταστήματος, οι οποίοι δεν θεώρησαν καλό ούτε καν να προσποιηθούν πως προσπάθησαν να τα ικανοποιήσουν. Απλά απάντησαν δε γίνεται και τέλος.

Απογοήτευση τρίτη: Εννοείτε βέβαια πως επειδή η παράσταση ήταν καλλιτεχνική και ανένταχτη στον κακό καπιταλισμό και τους δαιμονικούς φοροεισπρακτικούς του μηχανισμούς οι αποδείξεις που κόπηκαν σε όλα τα τραπέζια δεν συμπεριελάμβαναν τα 5 έξτρα ευρώ του “life” αλλά μόνο την αρχική τιμή του ποτού ενώ απόδειξη για το επιπλέον των 5 ευρώ που κατεβλήθη για τη διοργάνωση δε δόθηκε καμία κανενός τύπου. Φορολογικά δηλ. το “event” διοργανώθηκε αφιλοκερδώς και η παρουσία σε αυτό κόστισε όσο μία απλή έξοδος, άλλωστε είχε και καλό σκοπό: τη στήριξη επιχειρήσεων που παρείχαν τέτοιου επιπέδου υπηρεσίες στους πελάτες τους.

Αλλά οι καιροί άλλαξαν και όποιος δεν το νοιώθει είτε στο δημόσιο εργάζεται είτε σε ιδιώτη είτε -κυρίως -έχει δική του επιχείρηση το πληρώνει: η κρίση έκανε τους λογικούς δύσπιστους και τους τσιγκούνηδες τσαμπατζήδες: οι μεν πρώτοι και δυσαρεστημένοι έμειναν και στοιχηματίζω όσα “επιβαρυμένα” ποτά θέλετε πώς δεν θα ξαναπατήσουν πόδι στο μαγαζί, οι δε δεύτεροι εκμεταλλευόμενοι το γεγονός πως η συναυλία διεξαγόταν σε πλατεία και όχι σε κλειστό χώρο αγόρασαν σαν κύριοι τις μπύρες ή τα ποτά τους από το κοντινό περίπτερο (στην κανονική τιμή), την άραξαν σε κανένα παγκάκι ή πεζούλι για να είναι και πιο κοντά στην πίστα ή ακόμα και στάθηκαν όρθιοι γύρω γύρω χωρίς να κάτσουν καν στα τραπέζια. Α! Και ορισμένοι ακόμα εξυπνότεροι κάθισαν σε γωνιακά τραπεζάκια όπου κανείς από το μαγαζί δεν είχε λόγω πλήθους οπτική επαφή για να τους υποχρεώσει ή να παραγγείλουν ή να σηκωθούν και απήλαυσαν τη συναυλία καθιστοί και χωρίς έξοδα.

Πείτε με σαδιστή αλλά και μόνο η σκέψη πως οι “ξύπνιοι” που οργάνωσαν αυτή την “αρπαχτή” και την ονόμασαν συναυλία έβλεπαν τόσο κόσμο να παρακολουθεί χωρίς να πληρώνει δεκάρα τσακιστή γέμισε την κακιά δικηγορική ψυχή μου με άγρια χαρά: ΚΑΛΑ ΝΑ ΠΑΘΟΥΝ! Όταν δε ο καλλιτέχνης -αστειευόμενος- πέταξε τη φράση “Ρε παιδιά αν αφήνατε οι όρθιοι από ένα ευρώ θα γινόμασταν πλούσιοι” και κάποιος από την ομήγυρη των καθιστών και ήδη γδαρμένων φώναξε: “Κι άλλα να πληρώσουμε;” δεν κρατήθηκα και χειροκρότησα τον προπετή μα ειλικρινή τύπο.

Για να σοβαρευτούμε επιτέλους και να σταματήσουμε να ξερνάμε χολή, περνώ στο δια ταύτα: οι καιροί άλλαξαν. Το ευρώ μετά από 10 και πλέον χρόνια κυκλοφορίας στην Ελλάδα απέκτησε επιτέλους αξία- ο κόσμος το ξοδεύει με περίσκεψη. Όταν κάποιος εμπιστεύεται μία επιχείρηση για την διασκέδασή του, όταν ξοδεύει τα ελάχιστα χρήματα που εξοικονομεί όλη την εβδομάδα για να ψυχαγωγηθεί μία φορά τότε είναι κοροϊδία και έλλειψη επαγγελματισμού να μην του εξασφαλίζει αυτή άριστης ποιότητας υπηρεσίες και προϊόντα. Αυτός θα χάσει το πολύ-πολύ τα χρήματά του και την εβδομαδιαία του έξοδο. Η επιχείρηση όμως θα υποστεί συντριπτικό πλήγμα στο πιο σημαντικό αγαθό της: τη φήμη της που στις μικρές πόλεις της ελληνικής επαρχίας αξίζει χρυσάφι και δεν επιδιορθώνεται.....

ΥΓ: Η παρηγοριά του “όλοι έτσι είναι -δεν έχουν που αλλού να πάνε- εδώ θα γυρίσουν” δεν ισχύει πλέον για δύο λόγους: πρώτον, ο ανταγωνισμός στον τομέα της διασκέδασης και εστίασης, τον μόνο κερδοφόρο (ακόμα.....) στην πόλη μας έχει ενταθεί και οι επιλογές είναι υπέρ-αρκετές για όλα τα γούστα. Και δεύτερον, ποιος είπε πως η έξοδος που συνεπάγεται έξοδα θεωρείται σήμερα αναντικατάστατη;

ΜΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Ειδοποιός διαφορά της Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης από τις λοιπές θρησκείες είναι η αποκάλυψη του Θεού στον άνθρωπο με δική Του πρωτοβουλία,όχι η απέλπιδα αναζήτηση του Θεού από τον άνθρωπο. Ο Θεός λαμβάνει ανθρώπινη μορφή για να διδάξει το δρόμο της σωτηρίας στην παραπαίουσα ανθρωπότητα, τόσο με τη διδασκαλία όσο κυρίως με το παράδειγμά Του. Το παράδειγμα αυτό του Ιησού παραμένει πάντα επίκαιρο για την εν μέσω κρίσης ταλανιζόμενη Ελλάδα, δεδομένου ότι και ο Θεάνθρωπος γεννήθηκε, μεγάλωσε και έδρασε σε μία εποχή πολιτικής και οικονομικής κρίσης. Προσωπικά εντοπίζω τρία κύρια κοινά χαρακτηριστικά εμφανίζει η εποχή του Ιησού με την δική μας:

1) Η ύπαρξη μίας πολιτικής ηγεσίας διεφθαρμένης και ανίκανης να βοηθήσει το λαό στα οξύτατα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και πνευματικά προβλήματα που αυτός αντιμετώπιζε-η αντιστοιχία είναι προφανής...

2) Το τεράστιο φορολογικό βάρος που η συντήρηση αυτής της διεφθαρμένης κάστας και ο ρωμαϊκός ζυγός σώρευαν στους ώμους των πολιτών-όποιος δυσπιστεί ας κοιτάξει ένα αναλυτικό λογαριασμό της ΔΕΗ πόσα πληρώνει και που..

3) Οι διαρκείς εθνοτικές μετακινήσεις στα πλαίσια μίας ενιαίας αυτοκρατορίας, που οδήγησαν στην ανάπτυξη ενός κλίματος άγριου, μισαλλόδοξου εθνικισμού σε έθνη μικρά αλλά περήφανα όπως ο Ισραήλ-η άνοδος της Χρυσής Αυγής καταδεικνύει και τις δύο παραμέτρους: την αθρόα και ανεξέλεγκτη εισροή λαθρομεταναστών και ταυτόχρονα την προς τα άκρα στροφή ενός μεγάλου τμήματος του ελληνικού πληθυσμού.

Ο Χριστός δεν έμεινε έξω από τον στρόβιλο αυτών των προβλημάτων, δεν αρκέστηκε σε μία στάση αναχωρητισμού και παγερής αδιαφορίας απέναντι στα βάσανα των ανθρώπων. Αλλά αφουγκράστηκε τις ανάγκες, τόσο της εποχής Του όσο και των κατοπινών, και έδειξε με το παράδειγμά Του το δρόμο για τη σωτηρία.

Η κριτική της στάσης των πολιτικών αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος του κηρύγματος του Ιησού: ας θυμηθούμε τα περίφημα “Ουαί”, κατά των Φαρισαίων και των νομικών. Παρά την δίκαιη αγανάκτησή Του όμως ο Ιησούς ούτε στιγμή δεν αισθάνθηκε μίσος ή δεν χρησιμοποίησε βία (σωματική ή λεκτική), αλλά αντίθετα πάντα έτρεφε αγάπη και για όσους έκρινε. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό της θεραπείας του παραλυτικού στη συναγωγή: όταν οι παριστάμενοι άρχοντες και Φαρισαίοι σιώπησαν στην ερώτησή Του αν θα πρέπει ή όχι να θεραπεύσει τον άνθρωπο ενώ ήταν αργία Σαββάτου ο Χριστός περιέφερε το βλέμμα του γύρω με οργή αλλά και “συλλυπούμενος επί τη πωρώσει της καρδίας αυτών” με πόνο δηλ. για την σκληροκαρδία και την αμετανοησία τους (Μαρκ. Γ, 5). Κατά τον Ιησού δηλ. κανένας δεν έχει το δικαίωμα να προσβάλλει λεκτικά ή σωματικά τους άρχοντες που, όπως κάθε άνθρωπος, είναι εικόνες Θεού. Όλοι έχουμε το δικαίωμα να τους κρίνουμε-πρώτος ο Ιησούς έκρινε τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες σκληρά. Αλλά δε μπορούμε να πάψουμε να τους βλέπουμε σαν ανθρώπους, να θίγουμε την ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια.

Στο πρόβλημα της φορολογίας απάντησε ο Ιησούς με αφορμή την ερώτηση των Ηρωδιανών για το αν συμβιβάζεται η καταβολή των φόρων με το Θείο Νόμο: δώστε στον Καίσαρα δηλ. στην κρατική εξουσία το φόρο και, αφήνοντας στην άκρη τα υλικά αγαθά, στραφείτε στα άνω, στα αγαθά του Θεού και εκεί δώστε τα πιο σημαντικά δηλ. την ψυχή και την αγάπη σας (Ματθ. κβ 21, Μαρκ. Ιβ, 17 και Λουκ. κ, 25). Ο χριστιανός κατά συνέπεια δεν έχει καμία δικαιολογία να αποφεύγει τις φορολογικές του υποχρεώσεις, χωρίς βέβαια να παραιτείται της νόμιμης καταφυγής στην δικαστική προστασία έναντι μίας φορολογίας όταν πιστεύει ότι αδικείται. Μάλιστα, πρώτος ο Παύλος αντέταξε στην κρατική αυθαιρεσία τα νόμιμα δικαιώματά του, επικαλούμενος ως Ρωμαίος πολίτης τον Καίσαρα (Πραξ. κε, 10-11). Ο χριστιανισμός άλλωστε στη γνήσια μορφή του -και όχι στην παρηκμασμένη που σήμερα σέρνεται στον ελλαδικό χώρο-πότε δεν κατέστη δεκανίκι καμίας κρατικής εξουσίας.

Τελευταίο αφήσαμε το θέμα των ξένων και του ρατισμού. Παρατηρούμε πως ο Ιησούς σαν τέλειος Θεός και άνθρωπος συνδύασε την πιο άδολη και συγκινητική πατριωτική αγάπη (βλ. την γλαφυρή περιγραφή της θλίψης Του με μία σπάνια εκδήλωση έντονου συναισθήματος στην σκέψη της καταστροφής της Ιερουσαλήμ στο Λουκ. ιθ, 41-44) με το σεβασμό και την αγάπη προς την ετερότητα του άλλου. Σταχυολογούμε μερικά μόνο από τα παραδείγματα “εθνικών” που ο Ιησούς εξύψωσε και τίμησε περισσότερο και από τους ίδιους τους συμπατριώτες του: τον εκατόνταρχο που η πίστη του υπερβαίνει την πίστη των Ισραηλιτών (Ματθ. η, 10-12 και Λουκ. ζ, 9), την Χαναναία που η μεγάλη πίστη και ταπείνωσή της την αξίωσε της θεραπείας της θυγατέρας της (Ματθ. ιε, 21-28 και Μαρκ. Ζ, 24-30) και τέλος τη Σαμαρείτιδα (μετέπειτα Αγία Φωτεινή) στην οποία ο Κύριος αποκάλυψε θεμελιώδεις χριστιανικές αλήθειες (Ιωαν. δ, 7-30). Αυτό το πρότυπο πρέπει να μιμηθούμε με τη χάρη του Θεού και όσοι θέλουμε σήμερα να καλούμαστε μαθητές του: αγάπη μεν για την πατρίδα που φτάνει στα όρια της θυσίας αλλά εξίσου μεγάλη και θυσιαστική αγάπη για τον άλλο, τον συνάνθρωπο, αδιάφορα από το χρώμα του δέρματος, την γλώσσα ή την χώρα καταγωγής. Η λαθρομετανάστευση είναι οπωσδήποτε από τα σοβαρότερα προβλήματα της πατρίδας μας. Λύση όμως δεν θα έρθει αν καταφερόμαστε άκριτα κατά των φτωχών μεταναστών, ανθρώπων που, πολλές φορές με την οικογένειά τους, έφτασαν κυνηγημένοι και πεινασμένοι στην χώρα μας για να αποφύγουν ένα φρικτό τέλος από πόλεμο ή τυραννία ή μία φρίκη χωρίς τέλος από την πείνα και την κακομεταχείριση. Η αδιαφορία των Ευρωπαίων εταίρων μας, η ανικανότητα των πολιτικών ταγών μας αλλά και ο δικός μας στρουθοκαμηλισμός προκάλεσε το πρόβλημα και όσο δεν το αντικρίζουμε κατά πρόσωπο δεν θα το ξεπεράσουμε ποτέ.

Ανεβαίνοντας στο Σταυρό ο Ιησούς υπέφερε τα πάνδεινα για κάθε άνθρωπο, άρχοντα και απλό πολίτη, μαύρο και άσπρο, κάθε εθνικότητας και φυλής. Έζησε σαν βασανισμένος μεταξύ βασανισμένων και έδωσε παράδειγμα θυσιαστικής προς τους πάντες αγάπης σε όσους θέλουν να καλούνται μαθητές Του. Η απόφαση να Τον ακολουθήσουμε ή να Τον εγκαταλείψουμε στο Γολγοθά που ανοίγεται μπροστά μας ως έθνος αλλά και ως άτομα είναι δική μας....

Άρθρο 37 του Συντάγματος της Ελλάδας

Επειδή συζήτηση γίνεται πολύ τις τελευταίες ημέρες για την -για πρώτη φορά από το 1989 εφαρμοζόμενη στην συνταγματική τάξη της χώρας διαδικασία των διερευνητικών εντολών μου φάνηκε καλό να παραθέσω το κείμενο του άρθρου 37 που σκιαγραφεί την όλη διαδικασία. Το παραθέτω ολόκληρο με ένα μικρό σχολιασμό μου, προς ενημέρωση και κατανόηση. Το κείμενο του άρθρου έχει ως εξής:

"Αρθρο 37

  1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με
πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους
Υφυπουργούς.

  *2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει
στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αν κανένα κόμμα δεν
διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει
στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία
διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού
Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

  *3. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική
δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε
κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για
τρεις ημέρες. Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η
αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής,
επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη
διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του
Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού
Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής,
για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.

  *4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις
προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική
εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή
αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ` αυτόν που προτείνει η
κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. Η πρόταση για την ανάθεση εντολής
γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή
ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη
των κομμάτων στη Βουλή. η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση
εντολής.

  *Ερμηνευτική δήλωση:
  ---------------------

  Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές
έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές.
νεο σχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα
οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο
αριθμό εδρών. Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές
εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα."
 
 

Στην παρούσα φάση βρισκόμαστε στο στάδιο της παραγράφου 3: οι διερευνητικές εντολές έχουν αποτύχει, περάσαμε στη συνάντηση όλων των αρχηγών των κομμάτων υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με στόχο τον σχηματισμό κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλή, δηλ. οι βουλευτές που να τη στηρίζουν να είναι τουλάχιστον 151, άσχετα με το αν παρέχουν ψήφο εμπιστοσύνης ή ανοχής. 

Αν ούτε και αυτή η προσπάθεια τελεσφορήσει και ΡΗΤΑ επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης από την Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 6ης Μαΐου  τότε θα δοκιμαστεί ο σχηματισμός κυβέρνησης από ΟΛΑ τα κόμματα της Βουλής (Χρυσής Αυγής συμπεριλαμβανομένης) για τον σχηματισμό κυβέρνησης ΜΕ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ στόχο τη διενέργεια εκλογών και μόνο. 

Αν τα πολιτικά κόμματα δεν κατορθώσουν ούτε αυτό το μίνιμουμ ελάχιστης συναίνεσης για ένα τόσο ειδικό και περιορισμένης χρονικής διάρκειας σκοπό ο Πρόεδρος αναθέτει σε ένα ανώτατο δικαστικό την εντολή να σχηματίσει υπηρεσιακή κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή ούτε θα εμφανιστεί στη Βουλή (και συνεπώς δεν απαιτείται και η αποδοχή της από τα κόμματα) ούτε θα έχει κάποιο άλλο στόχο πέραν της άμεσης και ασφαλούς διενέργειας εκλογών. Η Βουλή που προέκυψε στις 6 Μαϊου θα διαλυθεί -προτού καν συγκροτηθεί. 

Δύο τελευταίες παρατηρήσεις: Πρώτον, προβλήθηκε ο ισχυρισμός περί αντισυνταγματικότητας των επανειλημμένων συσκέψεων με τους αρχηγούς των τριών πρώτων σε ψήφους και έδρες κομμάτων. Προσωπική μου γνώμη και εκτίμηση είναι πως οι ενέργειες αυτές πρέπει να κριθούν στη βάση του πνεύματος και όχι του γράμματος του Συντάγματος. Με βάση το δεύτερο όντως οι συναντήσεις αυτές δεν είναι επιβεβλημένες. Με βάση το πνεύμα όμως οι ενέργειες του κ. Παπούλια κινούνται στην ορθή κατεύθυνση εφαρμογής του Συντάγματος. Καταρχάς, ο συντακτικός νομοθέτης του 1975 διατρέχονταν από τον -ιστορικό -φόβο της ακυβερνησίας, ένα φόβο διόλου αδικαιολόγητο με δεδομένο το αργόστροφο του ελληνικού διοικητικού μηχανισμού αλλά και της κρίσης του 1966 που οδήγησε στην απριλιανή δικτατορία. Κατά δεύτερον, αν ο φόβος πραξικοπήματος σήμερα υπάρχει ως εφιάλτης ή όνειρο μόνο στα άκρα του πολιτικού φάσματος η επιτακτική ανάγκη να προχωρήσει η χώρα στην εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων προτού βρεθεί εκτός ΕΕ επιτάσσει κάθε ενέργεια προς την κατεύθυνση της συγκρότησης κυβερνητικού σχήματος, ακόμα και αν δεν επιβάλλεται από το Σύνταγμα εφόσον δεν αντιβαίνει σε αυτό. Τέλος, ο Πρόεδρος ενεργεί στην παρούσα φάση ως εγγυητής της εφαρμογής της έκφρασης του λαού. Με αυτή τη κορυφαία του ιδιότητα θα πρέπει να εξαντλήσει κάθε περιθώριο αποτύπωσης στην Βουλή και την κυβέρνηση της λαϊκής εντολής προς τα πολιτικά κόμματα. Η εκ νέου προσφυγή στις κάλπες πριν την εξάντληση ΚΑΘΕ δυνατότητας που δεν αντιβαίνει στο Σύνταγμα θα αποτελούσε απόπειρα να “εκβιαστεί” το εκλογικό σώμα να αλλάξει γνώμη μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα από την τελευταία φορά που εκφράστηκε.

Δεύτερον, όσο η χώρα δεν έχει νέα κυβέρνηση η παλιά ασκεί τα καθήκοντά της- η χώρα εξακολουθεί να κυβερνάται συνεπώς από την κυβέρνηση Παπαδήμου. Η νομιμοποίησή της βέβαια είναι οριακή και κατά συνέπεια οι δυνατότητες που έχει να διαπραγματευθεί στο εξωτερικό ή να ενεργήσει στο εσωτερικό είναι ελάχιστες. Χαρακτηριστικά δύσκολη θα είναι η θέση του κ. Σαχινίδη στις Βρυξέλλες όπου θα παίζει το ρόλο του σάκου του μποξ κυριολεκτικά: θα γεμίζει τη καρέκλα, θα δέχεται “χτυπήματα” από παντού και δεν θα μπορεί να δεσμευτεί για τίποτα. Και αν ο Παπαδήμος με τους λιγοστούς άξιους που τον περιτριγύριζαν δεν έσωζε οριακά την κατάσταση το προηγούμενο διάστημα ο Σαχινίδης δε θα μπορούσε ούτε τα προηγούμενα επιτεύγματα να προβάλλει σαν άλλοθι.

Η ουσιαστική λοιπόν απουσία κυβέρνησης πρέπει να συνεκτιμηθεί από ΟΛΟΥΣ τους κομματικούς αρχηγούς, που ουδόλως φαίνεται να ανησυχούν αλλά χωρίς πρόθεση ή και με ρητά εκπεφρασμένη επιθυμία επιδιώκουν εκ νέου εκλογές. Σα να υπάρχει πιθανότητα να αλλάξει η λαϊκή βούληση τόσο άμεσα και χωρίς μεταβολή των συνθηκών.....

ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Ως πολιτική ορίζεται η τέχνη του εφικτού, κατά το γνωστό ρητό. Κατά συνέπεια και η σωφρονιστική πολιτική δεν μπορεί παρά να συνίσταται στην επιδίωξη ενός λογικού στόχου με βάση τα υπάρχοντα μέσα, οικονομικά και ανθρώπινα. Δυστυχώς, στην χώρα που η γλώσσα της έδωσε το ίδιο το όνομα της πολιτικής (politics αγγλιστί, politiqué γαλλιστί) η έννοια αυτής παραμορφώθηκε και κατέληξε να σημαίνει την κομματική τακτική.

Η σωστή έννοια της πολιτικής όμως παραμένει η ενασχόληση με τα κοινά, η δραστηριοποίηση στη δημόσια σφαίρα που μας αφορά όλους. Και μας αφορά κάθε τομέας πολιτικής, ακόμα και η λεγόμενη σωφρονιστική πολιτική, που αποτελεί και τον τομέα που θα θίξουμε στο σημείωμα αυτό. Η πολιτική σχετικά με τα σωφρονιστικά καταστήματα αφορά τους πάντες, όχι μόνο τους κρατουμένους, τους συγγενείς και τους εργαζόμενους ή τους μελετώντες τον τομέα αυτό της ζωής μίας οργανωμένης κοινωνίας, τομέα διόλου ευχάριστο είναι αλήθεια αλλά χρήσιμο και απαραίτητο από την πρώτη στιγμή της ανθρώπινης κοινωνικής ιστορίας. Το “όλους” οπωσδήποτε ενοχλεί την κοινωνία μας, κοινωνία που παρά το ευρωπαϊκό λούστρο της παραμένει ανατολίτικης νοοτροπίας και ραθυμίας στην ενασχόληση με τα κοινά, καμία σχέση με τον ευρωπαϊκό εθελοντισμό και έξω-επαγγελματική -κοινωνική δραστηριότητα.

Η τοπική σερραϊκή κοινωνία αντιμετώπισε το πρόβλημα της (ανύπαρκτης) ελληνικής σωφρονιστικής πολιτικής με την θεμελίωση και λειτουργία του σωφρονιστικού καταστήματος Νιγρίτης. Οι αρχικές θετικές -ελέω ελπίδων διορισμού λόγω εντοπιότητας- κρίσεις αντικαταστάθηκαν από οργίλες δηλώσεις περί “εξαπάτησης” μόλις η κρίση διέλυσε κάθε ελπίδα διορισμού ντόπιων για να καταλήξουν σε βαθύ -μακάρι και σοβαρό- προβληματισμό για το τι μέλλει γενέσθαι με την άκρως προβληματική λειτουργία του ιδρύματος.

Ο γράφων δεν είναι σοφός,ούτε ιδιαίτερα καταρτισμένος στον τομέα-ένα μεταπτυχιακό δε σε κάνει επιστήμονα λέει προσφιλές πρόσωπο. Απλά τολμώ να καταθέσω ορισμένες απόψεις, με την ελπίδα να ακούσω τον αντίλογο και εν τέλει κάτι να κινηθεί, κάτι να γίνει. Δεν εννοώ σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας. Οι λύσεις που θα προταθούν αφορούν αποκλειστικά και μόνο την διεύθυνση, τους εργαζομένους και τους κρατουμένους του ιδρύματος αλλά κυρίως την τοπική κοινωνία -ΟΧΙ το κράτος αλλά όλους εμάς, μαζί και χωριστά τον καθένα από το πόστο που κατέχει.

Ιδού ορισμένες μόνο ενδεικτικές σκέψεις για την βελτίωση ζωτικών τομέων της ζωής των κρατουμένων.

1. ΕΡΓΑΣΙΑ: θα μπορούσαν οι κρατούμενοι να απασχοληθούν σε κοινωφελή έργα στην γύρω περιοχή της Νιγρίτας. Εννοείται πως δεν θα επρόκειτο για αναγκαστική εργασία αλλά για εθελοντική συμμετοχή με “αμοιβή” τη διπλή προσμέτρηση κάθε ημέρας εργασίας και πάντα κάτω από αυστηρό έλεγχο των φυλάκων ή της τοπικής αστυνομικής δύναμης. Εφόσον δε πρόκειται για τον κατά γενική ομολογία εύφορο κάμπο των Σερρών επιπρόσθετα η εργασία αυτή μπορεί να συνίσταται σε καλλιέργεια και παραγωγή αγροτικών προϊόντων, σαφώς και όχι ανταγωνιστικών προς τα τοπικά έτσι ώστε να μην καταλήξει η κατάσταση σε εξόντωση της τοπικής αγροτικής οικονομίας. Τα έσοδα από τη δραστηριότητα αυτή θα διατίθενται στο ίδρυμα ώστε να βελτιώνουν τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων.
2. ΔΙΑΤΡΟΦΗ: ο ιατρικός σύλλογος μπορεί εκ περιτροπής να ορίζει ένα από τους διαιτολόγους της πόλης ως αρμόδιο να ελέγχει και να λέει τη γνώμη του για το συσσίτιο που παρέχεται. Σε αυτό μπορούν να συνεισφέρουν και τα καταστήματα τροφίμων διαθέτοντας προϊόντα τους που δεν μπορούν να πουλήσουν αλλά που δεν είναι και επικίνδυνα από άποψη υγείας, ως δωρεά στους κρατούμενους.
3. ΕΝΔΥΣΗ: η παροχή ρούχων και κλινοσκεπασμάτων στους φτωχότερους κρατουμένους από τακτικούς εράνους τοπικών φιλανθρωπικών συλλόγων μετά από συνεννόηση με την διεύθυνση του ιδρύματος για τις ακριβείς ανάγκες των κρατουμένων.
4. ΥΓΕΙΑ: μπορεί να καλυφθούν οι ελλείψεις στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μέσα από την εκ περιτροπής εθελοντική εργασία των γιατρών της περιοχής, στα πρότυπα του κοινωνικού ιατρείου που πρόσφατα ίδρυσε η Ι Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης. Ως υποστηρικτές νοσηλευτές μπορεί να καλούνται φοιτητές του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΑΠΘ να κάνουν την πρακτική τους στο ίδρυμα, αμειβόμενοι μέσω ΟΑΕΔ ή του ΑΠΘ. Το ίδιο μπορεί να γίνει με την καθιέρωση θέσης πρακτικής άσκησης σοβαρής διάρκειας για τους φοιτητές ψυχολογίας. Ειδικότερα η τυχόν έλλειψη φαρμάκων μπορεί να αποσοβηθεί με την δωρεά από όλα τα φαρμακεία της πόλης ενός ποσοστού από τα φάρμακα που τους περισσεύουν και δεν τα διαθέτουν προς πώληση.
5. ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ: αξίζει να διερευνηθούν οι δυνατότητες εμπλοκής του ιδιωτικού τομέα, με τη σύναψη συμβάσεων με ιδιωτικές εταιρείες καθαριότητας μετά από ευρύ μειοδοτικό διαγωνισμό.
6. ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΥΓΓΕΝΩΝ: Καθώς το κατάστημα κράτησης βρίσκεται στη Νιγρίτα σε αυτή την πόλη πρέπει να οργανωθεί ξενώνας προκειμένου να φιλοξενούνται οι συγγενείς των κρατουμένων που έρχονται να τους επισκεφτούν.
7. ΝΟΜΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ: ο Δικηγορικός Σύλλογος Σερρών διαθέτει τη δυνατότητα και το υψηλής στάθμης επιστημονικό προσωπικό για να συγκροτήσει επιτροπή αποτελούμενη από δικηγόρους ειδικευμένους στο Ποινικό Δίκαιο και στη Σωφρονιστική, με στόχο την έρευνα αλλά κυρίως την πρόταση λύσεων επί των προβλημάτων των κρατουμένων. Έργο της επιτροπής μπορεί να είναι και ο έλεγχος των πειθαρχικών ποινών που επιβάλλονται σε κρατουμένους. Θα άξιζε επίσης να εξετάσει ο Σύλλογος τη θέσπιση ειδικής λίστας μελών του που θα παρέχουν νομική αρωγή σε κρατουμένους που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα.
8. ΒΙΒΛΙΟ: καίρια θα είναι η σημασία της εγκατάστασης παραρτήματος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης εντός των φυλακών, στελεχωμένης από τους ήδη διορισμένους σε αυτή υπαλλήλους με εκ περιτροπής εργασία.
9. ΙΕΡΕΑΣ ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΗΣ: Η Ι Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης μπορεί να τοποθετήσει εφημέριο ειδικά για τις φυλακές Νιγρίτας, ενός κληρικού με γνώσεις ψυχολογίας και απαραίτητα την ιδιότητα του εξομολόγου, ο οποίος και θα κατοικεί σε κοντινό μέρος ώστε να έχει άμεση πρόσβαση στο ίδρυμα.
10. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ: Απαραίτητη κρίνεται η διοργάνωση από τους επιστημονικούς φορείς του νομού σεμιναρίων και ημερίδων για το επιστημονικό προσωπικό (τόσο της φυλακής όσο και του νομού γενικά) το σωφρονιστικό προσωπικό, την κοινωνία και τους κρατουμένους. Αναφορικά με το επιστημονικό προσωπικό πρέπει οι τοπικοί σύλλογοι να ενημερώνουν τα μέλη τους για την κατάσταση και την ψυχολογία των κρατουμένων, ειδικά όταν τα μέλη των συλλόγων έρχονται σε επαφή μαζί τους (ως γιατροί, δικηγόροι, δικαστικοί υπάλληλοι κτλ). Μπορούν επίσης τα μέλη των τοπικών επαγγελματικών συλλόγων να συμμετέχουν σε σεμινάρια για την επιμόρφωση των κρατουμένων πάνω σε μία τέχνη.
11. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ: Η συνεχής επιμόρφωσή του με τη συμμετοχή σε σεμινάρια και εκδηλώσεις θεωρείται αυτονόητη. Παράλληλα η διεύθυνση έχει την δυνατότητα να παρέχει ηθικές βραβεύσεις στο προσωπικό ώστε να ενθαρρύνει την άμιλλα και την πρόοδο.
12. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ: αν και μπορεί να ακουστεί παρακινδυνευμένη, η ιδέα της αυτο-οργάνωσης των κρατουμένων δεν πρέπει να παραμελείται. Μπορεί να επιτραπεί στους κρατούμενους να δημιουργήσουν συλλογικά το δικό τους ημερήσιο πρόγραμμα (στα πλαίσια των χρηματικών δυνατοτήτων του ιδρύματος) και έτσι θα το τηρούν πιο πρόθυμα. Σε αυτό να ληφθεί μέριμνα για την διοργάνωση εορτών μέσα στο ίδρυμα με ενθάρρυνση της διοίκησης και τη στήριξη των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων. Τέλος, μία καλή ιδέα αποτελεί η συγκρότηση και η λειτουργία ομάδας ποδοσφαίρου ή άλλου συλλογικού αθλήματος των κρατουμένων.
13. ΕΡΕΥΝΑ: Ο κλάδος αυτός είναι ίσως ο πιο σημαντικός γιατί παρέχει δυνατότητες διόρθωσης και προόδου. Μελέτες και έρευνα πάνω στις συνθήκες των φυλακών μπορούν να υποβάλλουν μεταξύ άλλων και τα σχετικά τμήματα του ΑΠΘ, ειδικά αυτά της Νομικής, της Ιατρικής και της Ψυχολογίας.

Το σύνολο των ως άνω μέτρων απαιτεί είτε δραστηριοποίηση της διοίκησης και του προσωπικού της φυλακής -στα πλαίσια πάντα της αποστολής τους -είτε την αφιλοκερδή προσφορά προσώπων και φορέων της κοινωνίας μας, δηλ. όλων μας ατομικά. Το αν μπορούμε όλοι (και ο γράφων πρώτος) να ανταποκριθούμε στην υποχρέωσή μας αυτοί προς τους συνανθρώπους μας που κρατούνται δεν είναι θέμα θεωρίας αλλά πράξης....