Άρθρο 37 του Συντάγματος της Ελλάδας

Επειδή συζήτηση γίνεται πολύ τις τελευταίες ημέρες για την -για πρώτη φορά από το 1989 εφαρμοζόμενη στην συνταγματική τάξη της χώρας διαδικασία των διερευνητικών εντολών μου φάνηκε καλό να παραθέσω το κείμενο του άρθρου 37 που σκιαγραφεί την όλη διαδικασία. Το παραθέτω ολόκληρο με ένα μικρό σχολιασμό μου, προς ενημέρωση και κατανόηση. Το κείμενο του άρθρου έχει ως εξής:

"Αρθρο 37

  1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με
πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους
Υφυπουργούς.

  *2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει
στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αν κανένα κόμμα δεν
διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει
στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία
διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού
Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

  *3. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική
δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε
κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για
τρεις ημέρες. Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η
αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής,
επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη
διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του
Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού
Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής,
για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.

  *4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις
προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική
εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή
αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ` αυτόν που προτείνει η
κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. Η πρόταση για την ανάθεση εντολής
γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή
ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη
των κομμάτων στη Βουλή. η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση
εντολής.

  *Ερμηνευτική δήλωση:
  ---------------------

  Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές
έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές.
νεο σχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα
οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο
αριθμό εδρών. Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές
εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα."
 
 

Στην παρούσα φάση βρισκόμαστε στο στάδιο της παραγράφου 3: οι διερευνητικές εντολές έχουν αποτύχει, περάσαμε στη συνάντηση όλων των αρχηγών των κομμάτων υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με στόχο τον σχηματισμό κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλή, δηλ. οι βουλευτές που να τη στηρίζουν να είναι τουλάχιστον 151, άσχετα με το αν παρέχουν ψήφο εμπιστοσύνης ή ανοχής. 

Αν ούτε και αυτή η προσπάθεια τελεσφορήσει και ΡΗΤΑ επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης από την Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 6ης Μαΐου  τότε θα δοκιμαστεί ο σχηματισμός κυβέρνησης από ΟΛΑ τα κόμματα της Βουλής (Χρυσής Αυγής συμπεριλαμβανομένης) για τον σχηματισμό κυβέρνησης ΜΕ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ στόχο τη διενέργεια εκλογών και μόνο. 

Αν τα πολιτικά κόμματα δεν κατορθώσουν ούτε αυτό το μίνιμουμ ελάχιστης συναίνεσης για ένα τόσο ειδικό και περιορισμένης χρονικής διάρκειας σκοπό ο Πρόεδρος αναθέτει σε ένα ανώτατο δικαστικό την εντολή να σχηματίσει υπηρεσιακή κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή ούτε θα εμφανιστεί στη Βουλή (και συνεπώς δεν απαιτείται και η αποδοχή της από τα κόμματα) ούτε θα έχει κάποιο άλλο στόχο πέραν της άμεσης και ασφαλούς διενέργειας εκλογών. Η Βουλή που προέκυψε στις 6 Μαϊου θα διαλυθεί -προτού καν συγκροτηθεί. 

Δύο τελευταίες παρατηρήσεις: Πρώτον, προβλήθηκε ο ισχυρισμός περί αντισυνταγματικότητας των επανειλημμένων συσκέψεων με τους αρχηγούς των τριών πρώτων σε ψήφους και έδρες κομμάτων. Προσωπική μου γνώμη και εκτίμηση είναι πως οι ενέργειες αυτές πρέπει να κριθούν στη βάση του πνεύματος και όχι του γράμματος του Συντάγματος. Με βάση το δεύτερο όντως οι συναντήσεις αυτές δεν είναι επιβεβλημένες. Με βάση το πνεύμα όμως οι ενέργειες του κ. Παπούλια κινούνται στην ορθή κατεύθυνση εφαρμογής του Συντάγματος. Καταρχάς, ο συντακτικός νομοθέτης του 1975 διατρέχονταν από τον -ιστορικό -φόβο της ακυβερνησίας, ένα φόβο διόλου αδικαιολόγητο με δεδομένο το αργόστροφο του ελληνικού διοικητικού μηχανισμού αλλά και της κρίσης του 1966 που οδήγησε στην απριλιανή δικτατορία. Κατά δεύτερον, αν ο φόβος πραξικοπήματος σήμερα υπάρχει ως εφιάλτης ή όνειρο μόνο στα άκρα του πολιτικού φάσματος η επιτακτική ανάγκη να προχωρήσει η χώρα στην εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων προτού βρεθεί εκτός ΕΕ επιτάσσει κάθε ενέργεια προς την κατεύθυνση της συγκρότησης κυβερνητικού σχήματος, ακόμα και αν δεν επιβάλλεται από το Σύνταγμα εφόσον δεν αντιβαίνει σε αυτό. Τέλος, ο Πρόεδρος ενεργεί στην παρούσα φάση ως εγγυητής της εφαρμογής της έκφρασης του λαού. Με αυτή τη κορυφαία του ιδιότητα θα πρέπει να εξαντλήσει κάθε περιθώριο αποτύπωσης στην Βουλή και την κυβέρνηση της λαϊκής εντολής προς τα πολιτικά κόμματα. Η εκ νέου προσφυγή στις κάλπες πριν την εξάντληση ΚΑΘΕ δυνατότητας που δεν αντιβαίνει στο Σύνταγμα θα αποτελούσε απόπειρα να “εκβιαστεί” το εκλογικό σώμα να αλλάξει γνώμη μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα από την τελευταία φορά που εκφράστηκε.

Δεύτερον, όσο η χώρα δεν έχει νέα κυβέρνηση η παλιά ασκεί τα καθήκοντά της- η χώρα εξακολουθεί να κυβερνάται συνεπώς από την κυβέρνηση Παπαδήμου. Η νομιμοποίησή της βέβαια είναι οριακή και κατά συνέπεια οι δυνατότητες που έχει να διαπραγματευθεί στο εξωτερικό ή να ενεργήσει στο εσωτερικό είναι ελάχιστες. Χαρακτηριστικά δύσκολη θα είναι η θέση του κ. Σαχινίδη στις Βρυξέλλες όπου θα παίζει το ρόλο του σάκου του μποξ κυριολεκτικά: θα γεμίζει τη καρέκλα, θα δέχεται “χτυπήματα” από παντού και δεν θα μπορεί να δεσμευτεί για τίποτα. Και αν ο Παπαδήμος με τους λιγοστούς άξιους που τον περιτριγύριζαν δεν έσωζε οριακά την κατάσταση το προηγούμενο διάστημα ο Σαχινίδης δε θα μπορούσε ούτε τα προηγούμενα επιτεύγματα να προβάλλει σαν άλλοθι.

Η ουσιαστική λοιπόν απουσία κυβέρνησης πρέπει να συνεκτιμηθεί από ΟΛΟΥΣ τους κομματικούς αρχηγούς, που ουδόλως φαίνεται να ανησυχούν αλλά χωρίς πρόθεση ή και με ρητά εκπεφρασμένη επιθυμία επιδιώκουν εκ νέου εκλογές. Σα να υπάρχει πιθανότητα να αλλάξει η λαϊκή βούληση τόσο άμεσα και χωρίς μεταβολή των συνθηκών.....